part 5

Fren çeşitleri:
1- Havalı frenler
2- Hidrolik frenler
3- Mekanik frenler (El freni)
Çalışması: Sistem; sıvılar sıkıştırılmaz, üzerine gelen hareketi aynen iletir prensibine göre çalışır. Fren pedalına basıldığında borulardaki hidrolik yağı, kampana veya diskteki silindirde balatalara hareketi iletir. Balatalar diski dönmez pozisyona getirir.
Not:
1- Fren pedalına basıldığında lambalar yanmıyor ise fren sisteminin hidroliği bitmiştir.
2- Fren pedalına basıldığında lambalardan biri yanmıyorsa lambanın ampülü yanmıştır.
3- Fren yapıldığında aracın hızı azalmıyorsa hidrolik kalmamıştır.
4- Fren hidrolik kabındaki yağ günlük bakımda kontrol edilir.
5- Çok soğuk havalarda el freni çekili halde park edilirse el freni ve balatalar donarak yapışır.
6- Aracın kampanaları el ile kontrol edildiğinde aşırı ısınmışsa fren ayarı bozuktur.
7- Westing hause sisteminde araç hareket ediyorken motor stop edilirse fren tutmaz.
8- El freni çekili vaziyette unutulup yola devam edilirse kampanalar ısınır fren tutmaz.
9- Servis frene basıldığında ön ve arka lastikler birlikte durur.
10- Araçta elfreninin görevi duran aracı sabitlemektir.
11- Aracın freni sıkı ayarlanırsa yakıt sarfiyatı artar.
12- Fren yağı azalmış ise hidrolik yağı ile tamamlanır.
13- Araç çalıştırıp hareket istendiğinde rahat harekete geçmiyor veya zorlanıyorsa el freni çekili kalmıştır.
14- Araçlarda ayak ve el freni bulunur.
15- El freninin teli koparsa el freni tutmaz.
16- Traktörlerde sağ sol fren mandalı yolda giderken kilitlenmelidir.
17- Hava frenli bir araçta hava basıncının çok çabuk düşmesinin nedeni borularda veya rekorlarda kaçak olmasıdır.


18- Hava frenli bir aracın hava basıncı göstergesi basınç göstermiyorsa araç olduğu yerden hareket ettirilmez.
19- Hava frenli bir araçta gösterge hava basıncı göstermiyorsa kompresör hava üretmiyordur.
20- Araç yolda giderken aracın hızına göre uygun vites takmak gerekir.
21- Hidrolik fren sistemine hava girmiş ise frenleme kuvveti azalır, aracın hızı azalmaz, frenleme iyi olmaz.
22- Disk fren sistemi balataların daha çabuk soğuyabilmesi nedeni ile kampanalı frene göre üstündür.
23- Fren pedalına basıldığında titreşimler hissediliyorsa, fren diskinde çizikler ve aşınmalar olmuş demektir.
24- Fren balataları ıslandığında, araç frene basıldığında durmaz.
25- Sadece bir taraftaki fren balataları ıslanmış ise, frenleme sırasında araç, balataların ıslandığı yönden savrulur.
26- ABS fren sistemi, frenleme sırasında sürücünün direksiyon hakimiyetini sağladığı için üstündür.



SÜSPANSiYON SiSTEMi
Görevi: Aracın içindeki sürücü, yolcu ve aracın kendisini yol arızalarından dolayı meydana gelen darbelerden korur.
Parçaları:
1- Amortisör
2- Yay (Helezon ve yaprak yay). Bu sitemin zarar görmemesi için çukur ve tümseklere sert girilmemelidir.

DiREKSiYON SiSTEMi VE ÖN DÜZEN DONANIMI
Görevi: Dönüşlerde ön tekerin aynı açıda dönmesini sğalamak ve ön takım düzgünlüğünü, dengesini sağlamak.

Parçaları:
1- Direksiyon simidi
2- Direksiyon mili
3- Direksiyon dişli kutusu
4- Rot (kısa-uzun)
5- Rot başı
6- Rotil
Not:
1- Ön düzen ayarı bozuk olan araçta ön lastikler içten ve dıştan düzensiz aşınır, yakıt sarfiyatı artar.
2- Aracın ön tekerleklerinde balanssızlık varsa direksiyonda titreşim meydana gelir.
3- Aracın direksiyon boşluğu fazla ise nedeni, dişli kutusundaki arızadır.
4- Aracın direksiyon boşluğu artmış ve titreşim varsa rot başları aşınmıştır.
5- Aracın direksiyon boşluğu artmış ise direksiyon kutusu ayarı bozulmuştur.
6- Aracın direksiyonu zor dönüyor ise lastiklerin havası tavsiye edilen değerden azdır.
7- Direksiyon dişli kutusunda dişli yağı kullanılır.

YENi ARACA iLK BAKIM

Rodaj süresince ani duruş ve kalkış yapılmamalı ve aynı viteste uzun süreli gidilmemelidir.
ilk kilometreler motorun alışma devresidir. Aracın kullanma klavuzunda belirten kilometrelerde bakım yaptırılması gerekir. Aksi halde motorda hasar meydana gelebilir.


GÖSTERGELER SiSTEMi
Görevi: Aracın; yakıt, yağlama, soğutma, şarj, ışık, aydınlatma, motor devri, hız değeri gibi hususlar hakkında sürücüye bilgi veren ve ikaz eden sistemdir.
Araçta bulunan göstergeler:
Kilometre göstergesi
Motor devri göstergesi
Günlük kilometre göstergesi
Hız göstergesi
Yakıt göstergesi (Depodaki yakıt miktarı belli bir seviyenin altına düştüğünde sarı renkli lamba yanar.)
Yağ göstergesi (Motor çalıştırıldığında sönmesi gereken kırmızı lamba)
Isı göstergesi
Şarj göstergesi (Motor çalıştırıldığında sönmesi gereken kırmızı lamba)
Jigle göstergesi (Jigle çekili olduğunda yanan sarı lamba)
El freni göstergesi ( El freni çekili olduğunda yanan kırmızı lamba)
Dönüş ışıkları göstergesi
Kısa ve uzun far göstergesi (Uzun farlar yakıldığında yanan mavi lamba)