/i/Okul

"Eğitim, kafayı geliştirmek demektir, belleği doldurmak değil."
    başlık yok! burası bom boş!
  1. 1.
    +36
    31-Yıllardır bize söylenen bir "-an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş" hikayesi var. açıklayayım size.
    Bir cümlenin yüklemini bulun ve bir kenara bırakın. Yüklemin dışında fiil varsa (yani sonuna -mek, -mak alan kelime varsa) dikkat!..
    Yüklemin dışında fiil olan bu kelimeye gelen ek "-an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş" eklerinden biriyse orada sıfat-fiil vardır.
    Deneyelim:
    Yaralanan yolcuyu hastaneye getirdik. (yaralan-an- yolcu)
    Annemin öpülesi elleri vardı. (öpül-esi- el)
    Tanıdık bir yüz bulamadım. (tanı-dık- yüz)
    Kurumuş yaprakları topladım. (kuru-muş- yaprak)
    Peki neden bunlara sıfat-fiil denmiş?
    Panpalarım, çünkü bunları her biri sıfat tamlaması oluşturmuş.
    Yaralanan yolcu- öpülesi el- tanıdık yüz- kurumuş yaprak birer sıfat tamlamasıdır.

    32-Peki yüklemin dışında bulduğum fiil "-ma-ış-mak" eklerinden birini almışsa ne olur? işte o zaman isim-fiil olur.
    Örnek vereyim.
    Yaşamak ve sevmek çok güzeldi. (yaşa-mak- ile sev-mek-)
    Yarınki okuma etkinliğine beklerim. (oku-ma-)
    Şarkı söyleyişine hayranım. (söyley-iş-)
    yüklemde fiilimsi olamaz mı? Olur. Siz öncelikle yüklemin dışında arayın. Eğer bulamazsanız yükleme bakın.
    En sevdiğim etkinlik kitap okumaktı. (-mak- eki isim fiil ekidir.)

    33-Yüklemin dışında fiil var ama "-an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş" ile "ma-ış-mak" eki almamış. Bu duruma ne diyeceksiniz? derseniz, cevap vereyim.
    Burada zarf- fiil vardır.
    Zarf-fiilin eki çok, ezberlemeye gerek yok!..
    Kimseye görünmeden dışarı çıktı. (görün-meden-)
    Koşarak derse yetişmiş. (koş-arak-)
    Derdini dinleyip yardımcı oldum. (dinley-ip-)
    Yolda ilerlerken gördüm onu. (ilerler-ken-)
    Onu dinleyince huzur buluyorum. (dinley-ince-)
    Not: Zarf-fiil her zaman "ne zaman?" ve "nasıl?" sorularına cevap verir.
    Nasıl çıktı--- Kimseye görünmeden.
    Nasıl yetişmiş--- koşarak.
    Ne zaman huzur buluyorum---Onu dinleyince
    Ne zaman gördüm--- Yolda iler

    33-Yüklemin dışında fiil var ama "-an-ası-mez-ar-dik-ecek-miş" ile "ma-ış-mak" eki almamış. Bu duruma ne diyeceksiniz? derseniz, cevap vereyim.
    Burada zarf- fiil vardır.
    Zarf-fiilin eki çok, ezberlemeye gerek yok!..
    Kimseye görünmeden dışarı çıktı. (görün-meden-)
    Koşarak derse yetişmiş. (koş-arak-)
    Derdini dinleyip yardımcı oldum. (dinley-ip-)
    Yolda ilerlerken gördüm onu. (ilerler-ken-)
    Onu dinleyince huzur buluyorum. (dinley-ince-)
    Not: Zarf-fiil her zaman "ne zaman?" ve "nasıl?" sorularına cevap verir.
    Nasıl çıktı--- Kimseye görünmeden.
    Nasıl yetişmiş--- koşarak.
    Ne zaman huzur buluyorum---Onu dinleyince
    Ne zaman gördüm--- Yolda ilerlerken.
    Eve geliR gelMEZ onu sordu.
    Annesine bakAR bakMAZ ağlamaya başladı.
    Sesini duyAR duyMAZ hüzünlendi.
    Büyük harflerle gösterdiğim ekler sıfat- fiil eki gibi görünebilir. Fakat bunlar birer zarf-fiil ekidir.
    Zarf-fiilin sıfat-fiille karıştırılan "---r---mez" ekini önemsiyorum, gelebilir.
    Bu ek zaman anlamı katmıştır. Ve yukarıdaki kullanımların hepsinde zarf-fiildir. Bunlar her zaman "ne zaman?" sorusuna cevap verir. Cümlenin ögelerine ayırsanız da zarf tümleci olduğunu göreceksiniz.
    Unutmayalım!
    Zarf-fiilin olduğu her yerde aynı zamanda cümlenin ögelerinden zarf tümleci vardır.
    Sıfat-fiilin olduğu her yerde aynı zamanda sıfat tamlaması vardır.

    34-Sıfat-fiilin diğer ismi: Ortaç
    Zarf-fiilin diğer ismi: Bağ-fiil veya Ulaç

    35-Cümleyi ögelerine ayırırken önce yüklemi buluruz. Hemen ardından yükleme sorulan "Kim?" ve "Ne?" sorularıyla özneyi bulmalıyız.
    Yoğurt cilde iyi gelir. "gelir" yüklem. "yoğurt" özne.
    Kitap iyi arkadaştır. "iyi arkadaştır" yüklem. (Tamlamalar parçalanmadığı için "iyi arkadaştır"ı yüklem aldım.) "Kitap" öznemiz.
    Demek ki insan dışındaki varlıklar özne olabiliyormuş.

    36-Yüklem ve özneyi bulduktan sonra yükleme sorulan "ne,neyi, kimi" sorularının cevabı nesneyi verir.
    Dedem bana para bıraktı. "bıraktı" yüklem. "dedem" özne. "para" nesne
    Amcam iki koli kitap getirdi. "getirdi" yüklem. "amcam" özne. "iki koli kitap" nesne.
    Onur, çocuğu annene bırak. "bırak" yüklem. "Onur" özne. "çocuğu" nesne.
    Sedat ürünleri büroya getirdi. "getirdi" yüklem. "Sedat" özne "ürünleri" nesne
    --Hocam bu nesne, belirtili ve belirtisiz diye ikiye ayrılıyor mu? derseniz. Evet ayrılıyor. Nesne ek almışsa belirtili, ek almamışsa belirtisizdir.
    "para" , "iki koli kitap" belirtisiz. "çocuğu" , "ürünleri" belirtili.

    37-Yükleme sorulan "kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye" sorularının cevabı Yer Tamlayıcısı (dolaylı tümleç)dır.
    Ankara'dan abim gelmiş. "Ankara'dan"
    Sokakta çocuklar oynuyor. "Sokakta"
    Ablama misafirimiz olduğunu söyledim. "Ablama"
    Dikkat edilmesi gereken bir durumu belirteyim. Dolaylı tümleç olan kelime her zaman "-e-de-den" ekiyle biter.
    Ankara'DAN---SokakTA---AblamA

    38-Yükleme sorulan "ne zaman, ne kadar, nasıl, niçin" sorularının cevabı zarf tümlecidir.
    içeri girer girmez konuşmaya başladı. "içeri girer girmez"
    Konuşarak halletmeliyiz bütün problemleri."konuşarak"
    Çocuklar, konuşa konuşa yanımızdan geçtiler. "konuşa konuşa"
    Eve giderken azıcık aldım. "eve giderken" ve "azıcık"
    Onu görmek için Ankara'ya gitti. "Onu görmek için"

    39-Tarihe karışan bir "edat tümleci"nden bahsedeyim size. Edat tümleci cümlede vasıta anlamı katardı.
    "Araba ile eve gittim."
    "Çekiç ile çiviyi çaktım." ama artık bu konuyu zarf tümleci içerisinde gösterebilirsiniz. Tartışmalı meseleleri olduğu için ösym de cesaret edip sormayabilir.

    40-Yazımı karıştırılan sözcükler:
    Aperitif-aforoz-akşamüstü-antrenman-asfalt-bilim adamı-bilirkişi-çalı kuşu- köpek balığı- floresan-iddia-karnabahar-konservatuvar- sezaryen- vejetaryen-mütevazı-poğaça-Kuvayımilliye-laboratuvar-şefkat- sürpriz...

    Bitti beyler YGS'de başarılar
    Tümünü Göster
    ···
    1. 1.
      +1
      Kardes yuklem haricindeki fiilde fiilimsi ekleri yoksa ama yuklemde varsa bu cumlede fiilimsi var diyebilir miyiz?
      ···
      1. 1.
        0
        Yok kardeş, bir cümlede yuklem haricindeki fiile bu ekler gelirse sıfat fiildir demiş ya neden yuklem haricindekiler diyorum. Yuklemde olsa fiilimsi olmuyor mu bunu sormak istedim cunku yazdiginda bunu yazmış arrkadaş
        ···
    2. 2.
      +2
      Ben bunlari nasil ezberliyim amk
      ···
    3. 3.
      0
      Kardeş eline sağlık güzel özet geçmişsin
      ···
    4. diğerleri 1
   tümünü göster