Her zihnin bir yolu, bir ilerleyişi vardır. Buna tekamül diyoruz. tekamül; eski dilde evrim, olgunlaşmak, kemale dogru ilerlemek anldıbına geliyor. Ve her zihin bunu yapar. Hatta zihin olmadan, bir iradeye sahip olmayan varlıklarda tekamül halindedir. Evrende tekamül halindedir. ilerlemesi, olgunlaşması vardır. Her adım bir önceki halinin üzerine koymaktadır. insanın zihninin yoluna baktığımızda, 7 tane büyük basamak görüyoruz.
Bu basamakların ilki insan zihninin henüz dünyaya yeni gelmiş olduğu durumdur. sadece yaşayıp yaşamadığıyla ilgilendiği ve hayatta kalmaya çalıştığı durumdur. Bu zihin durumundayken irade; sadece ve sadece yaşamakla ilgilenir. Başka hiç bir normun varlığıyla ilgilenemez.
Bir sonraki basamak; insanın çocukluk döneminde farkına vardığı ve cinsiyetinin keşfiyle ortaya çıkan basamaktır. Bu basamakta zihin, nasıl bir şeye benzediği ile ilgili fikirlerle ilgilenir. Neye benziyorum?
Üçüncü basamak ise insanların şuan çoğunluğunun içinde bulunduğu zihin durumudur. Benliği; buyum bu kişiyim ve bu kişiden ibaretim der. sadece bu kişinin ne olduğu ile ilgileniyorum durumudur. benlik, zihnin ergenlik döneminde gelişmeye başlar. kişiliğini oluşturmaya calısır ve bu kişilik üzerine yatırım yapar. insanın kendi kişiliğinin üzerine yaptığı yatırımdan başka bir yatırım yapmaması çok sık rastlanan bir durumdur. Sadece nasıl bir ben olduğu ile ilgilenebilir insan. Toplumumuzun çoğu bu basamaktadır ve bu benlik toplumsal bir kimliğede izin verir. toplumsal kimlik dediğimiz dışarıdaki insanlarla aramızdaki ilişkiyi düzenleyen maskelerde bu basamakta ortaya çıkan ayrıca başka bir kimliktir.
Toplumsal kimliğin ortaya çıkarttığı toplumsal tanrı; bu kimliklerden ibaret olan, bu kimliklerin bir yansıması olan ve üstte duran bir zihindir. Burada şu soru ortaya çıkmaktadır. Her zihnin bir tekamülü varsa hatta zihni ve iradesi olmayan durumların bile bir tekamülü varsa toplumsal zihnin neden olmasın ? Bir tekamülde ise nerededir? Bunu tespit edebilmek için toplumsal zihnin davranışlarına bakmamız lazım. toplumsal zihin ne ile ilgileniyor ve neyle ilgilenmiyor ? Toplum, dev bir benlik ağıdır fakat bu benlik ağı o kadar yenidir ki yeni dogmus bebekten farksızdır. insanlar henüz toplumsal yaşama uyum sağlayabilmiş halde değillerdir. toplumsal yaşam, insanların tarihinde çok geç dönemde ortaya çıkmış durumdur. insanların neredeyse milyon yıllık bir tarihleri vardır ve bu milyon yıllık tarihin yüzde doksanda toplumsal halde değillerdir. geniş ailelerden ibaret göçen ve bu yuzden diğer insanlarla olan ilişkileri düzenleme konusunda farklı çekinceleri olan bir türdük. Şimdi ise çok farklı bir türüz. Öncelikle şehirlerde yaşıyoruz. Şehirlerde yaşamasak bile bir çok insanla bir arada yaşıyoruz. Bu kadar kendi türüyle bir arada yaşamaya evrilmiş başka bir memeli yoktur. bizler yanımızda milyonlarla beraber yaşıyoruz. Örneğin şuan içinde bulunduğum şehirin nüfüsu 10 milyonun üzerinde. 10 milyon kişiyle bir arada yaşıyorum .On milyon kişiyle bir arada yaşamaya uygun bir zihin geliştirmem gerekir. Ancak bu durum o kadar yeni ki toplumsalda oluşturduğumuz o tek zihin, henüz bebeklik aşamasında ve bu yüzden sadece var olup olmaığıyla yaşam sürdürebilip sürdüremediğiyle ilgileniyoruz. bunun örneklerini en fütüristik bilim kurguya kaçan eserlerimizde görebiliriz. insan ırkı durmadan kendi yaşdıbını kurmak için bir yerlere kaçar. bilim kurgulardaki hikayeler çok nadiren bunun ötesine geçebilmiştir. Hep toplum kendi yaşdıbını devam ettirebilmek için başka gezegenlere, yerlere kaçar. henüz toplumumuz kendini tehtid altında görmektedir ve yok olmasından kormaktadır. bu yüzden sadece yaşamakla ilgilenmektedir.
Peki toplumun tekamülünün bir sonraki basamağa geçtiğinde ne olacaktır? Toplum öncelikle neye benzediğinin farkına varacaktır. Henüz toplumumuz neye benzediğinin farkında değil. Sadece Yaşamakla ilgileniyor. toplumumuzun neye benzediğinin farkına vardığında, toplumsal bilinç bir sonraki basamağa geçecektir. Benlik.
Her zihin, içerisinde benlikleri ve diğer tüm basamakları içinde barındırmasına rağmen henüz bulunduğu durum yüzünden o basamakta olduğunu söylüyoruz. Toplumsal zihin, benliğine eriştiğinde Aldous Huxley'in Brave New Wolrd'undaki gibi bir felaket olacaktır. Çünkü benlik durumundaki bir zihin sadece ve sadece kendi üzerine yapılan yatırımla ilgilenecektir. Şuanda toplumumuz, yaşama kendi yaşdıbını sürdürebilmek için olan yatırımlarla ilgilendiğinde bile ne büyük felaketler çıkıyor. Ve bunu kendi gelişimi için yaptığında çok daha farklı sorunlar ortaya çıkacaktır.
Peki sonraki basamaklarda ne vardır? sonraki basamaklar aslında çok fazla önemli değil. Yani şuanda içinde bulunduğumuz durum, bu benlik basamağı o kadar yaygın ve o kadar tehtid içeriyor ki sonraki basamaklar henüz gündemde bile değil. Henüz kendi yaşdıbını idame ettirmek üzerine çırpınan ve yapabildiği tüm fütüristik ileri görüş kendi yaşamımı burada değil de başka bir yerde başka bir yerde devam ettireceğim olan bir toplumsal tanrıdan bahsediyorum. Peki bu tanrının despotluğu gerçekten anlamlı olur muydu ? Ünlü bir fransız edebi eser olan Gargantua ülkeyi yöneten ancak çok bebeksi hislerle yaşayan hiç durmadan yemek yiyen kocaman bir kraldan bahseder. Gargantua etrafındaki insanların ondan ne beklediklerini bile bilmemektedir. Sadece yaşdıbını devam ettirebilmek ile ilgilenen ve herhangi bir şeyin üzerine koyamayan, oldukça kıt zekalı bir kraldır. Ve fransızlar kralları ve monarşiyi bu şekilde eleştirmişlerdir. Günümüzde belki monarşi bir tehtid değildir fakat kralların yerine koyduğumuz o toplumsal tanrı gargantuadan farksız. ve onun tekamülünü ilerleteceksek bile önümüzde daha çok zorlu bir yol olduğunuda bilmemiz gerekir.
Bu alınacak bir risk midir? şahsım adına bu oldukça gereksiz bir risktir. toplumsal düzen varlığını sürdürmemizin gerekli olmadığı bir düzendir. Hiç bir kara memelisi kendisinden 7 milyar tane ile bir arada yaşamak üzerine evrilecek zihne sahip değildir. Ve bunu bu kadar hızlı gerçekleştirmiş olması ve getirdiği sorunlar da bu zorlu yolun sonumuz olacağını bize gösteriyor. oldukça büyük bir kumar oynuyoruz. toplumsal tanrı ile.