Espritüel olmak, çok kişinin
arzuladığı bir özellik. Bireyin ilgi
toplamasına, dikkat çekmesine,
arkadaş kazanmasına, sevgili
edinmesine, popüler olmasına,
para kazanmasına ve daha birçok
konuya yardımcı olabilecek bir
nitelik. Bununla birlikte herkesin
başarabildiği bir şey de değil.
Etrafınıza baktığınızda kendisini
espritüel olarak nitelendiren
kişileri gördüğünüzde
hissettikleriniz aslında ne demek
istediğimizi çok da iyi açıklıyor.
Peki ama esprili olmak sonradan
öğrenilebilecek bir şey mi yoksa
kişinin doğuştan sahip olduğu bir
özellik mi? Elbette zeka ve
anlatabilme yeteneği önemli.
Özellikle anlatmak istediklerini
anlatamayan birinin espri
yapması oldukça zor olabilir.
Zekânınsa yapılacak esprilere
derinlik katacağı kuşkusuz.
Bununla birlikte bu konuda
şüpheli yaklaşımlar olsa da,
kimsenin bir Cem Yılmaz olmaya
niyeti yoksa espritüel olmanın
sonradan öğrenilebilir bir özellik
olduğunu kısmen söyleyebiliriz.
Espritüel kelimesi Türk Dil
Kurumu sözlüğüne göre yerinde
ve zamanında, güzel ve hoş
karşılanan, ince anlamlı,
düşündürücü söz söyleyen, nükte
yapan kişi olarak tanımlanmış.
Mizah kelimesi ise sözlükte;
eğlendirme, güldürme ve bir
kimsenin davranışına incitmeden
takılma amacını güden ince alay
olarak tanımlanmış. Dolayısıyla
espritüel olmada mizah
öğelerinden yararlandığımızı
rahatlıkla söyleyebiliriz. Esprileri
komik olabilmek için söylenen
“ince sözler” olarak
tanımlayabiliriz. Komik kelimesi
ise sözlükte gülme duygusu
uyandıran, gülünç olarak
tanımlanmış. Bu noktalardan
hareketle komik olabilmek için
gülme duygusu uyandıran
uyarıcıların neler olduğunu
öncelikle belirlemek gerekir.
insanlar nelere güler sorusunun
elbette tek bir cevabı yok. Ancak
bu konuda yapılan çalışmalar
sonucunda insanların güldükleri
uyarıcılar belli başlıklar altında
toplanabilmiş.
insanları güldürmede kullanılan
mizah öğelerinde şaşırtma önemli
bir kavram. Nitekim kişiler
sonunu bilmedikleri ve
duyduklarında şaşırdıkları
şeylere gülme eğilimi gösterirler.
insanların çoğunlukla
başkalarının hatalarına ve içinde
bulundukları zor durumlara
güldüklerini de söyleyebiliriz.
Ancak komiklik yaparken
başkalarının içinde bulundukları
zor durumlara ilişkin esprilerin
dozunun aşılmamasına dikkat
edilmeli. Mizahın en önemli
unsurunun ise abartı olduğunu
rahatlıkla söyleyebiliriz.
Çoğumuz yaşadığımız olayları
anlatırken biraz abartı katarak
daha komik hale getirmeye
çalışmışızdır. Bahsettiğimiz
hususlar mizahın, komik olmanın
ya da adına ne derseniz onun
için göz önünde bulundurulması
gerekli hususlar. Zaten çoğu sizin
de farkında olarak ya da olmadan
dikkatinizi çekmiştir.
Eğer espritüel olmadığınızı
düşünüyorsanız ancak
esprilerinizle etrafınızdakileri
gülmekten kırıp geçirmek
istiyorsanız işte size bazı
ipuçları:
Çevrenizi ve çevrenizdeki
insanları dikkatle gözlemleyin.
Etrafınızda günlük hayatta
yaşanan birçok şey aslında çok
sağlam espri kaynaklarıdır. Zaten
dikkat ettiyseniz stand up
komedyenlerinin çoğunluğu
günlük hayatta yaşadıklarını
anlatarak (“abartı” unsurunu
hatırlayın) güldürmeye çalışırlar.
Genel kültür gerekli. Espri
skalanızı genişletmek için birçok
konu hakkında fikir sahibi
olmalısınız. Bu noktada bol kitap
okumak, gazete takip etmek
işinize yarayacaktır. Gündemi
mutlaka takip edin, bolca
malzeme bulmakta
zorlanmayacaksınız.
Popüler komedyenlerin
gösterilerini takip edin. Size ışık
tutacak ve ufkunuzu açacaktır.
Kendi kendinize her fırsatta espri
yapmaya çalışın ve kendinizi
güldürmeye çalışın. Unutmayın,
kendinizi güldüremezsiniz
başkalarını da
güldüremeyebilirsiniz.
Espri yapmanın, komik olmanın
sadece laflarla olmayacağını
bilmelisiniz. Konuşurken jestler
ve mimikler kadar taklitler de
önemli komiklik unsurları. Ayrıca
ses tonu, vurgular üzerinde de
çalışabilirsiniz.
Kendi esprinizi “burayı
dinlemelisin mutlaka” gibi
ifadelerle bölmeyin.
Anlatmaya başlamadan önce
“durun çok komik bir şey
anlatacağım” diye başlamayın,
beklentiyi yüksek tutmayın.
Anlatın, bırakın insanlar
anlattığınızın komik olduğunu
kendisi anlasın ve de takdir etsin.
Hayal gücünüzü geliştirin.
Unutmayın, o aşk şarkılarının
hepsi yaşanarak yazılmıyor.
Komikliklerinizin de
yaşanmasına gerek yok, yaşanmış
gibi anlatabilirsiniz.
Esprili olmak illa küfürlü ya da
bel altı konuşmayı gerektirmez.
ince zeka ürünü espriler daha
fazla etkileyicidir.
Espri yaptıktan sonra herkesten
çok gülmemeye çalışın, aksi
takdirde itici durabilirsiniz.
En önemlisi doğal ve rahat olmak.
Komik ya da esprili olmak için
kendinizi zorlarsanız ya da bunu
belli ederseniz amacınıza
ulaşamazsınız. Espri yapacağım
diye kendinizi kasmayın, Şimdi
mi yapsam, az sonra mı yapsam
diye sıkıntıya girmeyin. Her şeyi
doğal akışına bırakın.
Başkalarının fiziksel özellikleri
ya da rahatsız olduğu konular
varsa bunlar üzerinden espri
yapmamaya çalışın.