oncelikle su gercegi kabul etmek gerekiyor. cok hosgorulu, anlayisli, sefkatli bi devlet savasta muzaffer olmaz, ulkeleri fethedip kendi topraklarina katamaz. hicbir ulke "yaa bunlar hosgorulu ulkemizi bunlara verelim" demez, diyen gavattir. osmanli yakti, yikti, vurdu, kirdi ve bazi ulkeleri dize getirdi. bazilarinin seviyesine ise asla cikamadi. ingiltere olamadi, alman kralligi olamadi, maltayi defalarca ksuatmasina ragmen alamadi. o yuzden caginin en guclu devleti degildi. ekonomisi zayifti, bilim ve teknolojide geri kalmisti. metal isciligi, mimari ve denizcilik sifirdi. bi tane zirh yapmisliklari yoktur. bi tane yerli kaptanlari yoktur. ayrica osmanli hanedani dunyadaki diger hanedanliklar tarafindan asil sayilmazdi cunku genelde asil kadinlarin degil kolelerin cocuklari tahtta otururdu. fatih istanbulu fethettiginde kizilbas ordusu kutahyaya kadar girmisti ve osmanli koylerini yagmaliyolardi. osmanli kendini her zaman bir balkan ulkesi olarak gordu ve tanitti.