Türkiye’de ceza avukatı adı altında ayrı bir avukatlık dalı yoktur. Halk arasında ceza soruşturmalarını ve davalarını takip eden avukatlara ceza avukatı veya ağır ceza avukatı denildiği için biz de makalemizde bu kavramları kullanacağız.

Ceza soruşturması veya yargılaması suçun işlenmesinden sonra başlayan bir faaliyettir. Ceza avukatı da çoğunlukla suç işlenmesinden sonra bu sürecin tarafı olan kişilere hukuki yardım yapar.

Suç şüphesi altındaysanız, hakkınızda yakalama işlemi yapılmış olsun veya olmasın, bir ceza avukatı vasıtasıyla savunma yapmaya başlayabilirsiniz. Eğer suçun mağduruysanız aynı şekilde şikayet hakkınızın etkin bir biçimde savunulması için ceza avukatına başvurabilirsiniz.

Ceza Avukatı
Bir suç ile suçlandığımda yanımda bir ceza avukatı olmasını isteyebilir miyim?
Soruşturma, suç işlendikten sonra başlayan bir faaliyettir. Polis, Jandarma ve Savcılığın suç işlediğinize dair suçlamasıyla savunma hakkınız da başlar. Suçlamanın tarafınıza yöneltilmesiyle ceza avukatının hukuki yardımından yararlanma hakkınız da doğar. Suçlama yöneltilmeden doğrudan şahsınızın özgürlüğünü kısıtlama yönünde herhangi bir işlem yapılması (örn, yakalama, gözaltına alma, arama işlemi yapılması) halinde de savunma hakkınız doğar ve ceza avukatından hukuki yardım isteyebilirsiniz. Talep etmeniz halinde polis veya jandarma avukatınızın katılımı olmadan ifadenizi alamaz.

Ceza avukatı ve Şüpheli
Hakkınızda suç şüphesi varsa ceza hukuku anlamında “şüpheli” durumuna geçersiniz. Soruşturma aşamasında, yani suç isnadının yapıldığı andan hakkınızda bir iddianameyle dava açılmasına kadar geçen sürede şüpheli sıfatınız devam eder. Ceza avukatı, bu aşamadan itibaren şüphelinin savunulması amacıyla ilk önce şüpheli hakkındaki iddiaları ve delilleri inceler.

Ceza avukatı hakkımdaki iddiaları içeren dosyayı inceleyebilir mi?
Ceza avukatının dosya inceleme yetkisi hem Ceza Muhakemesi Kanunu hem de Avukatlık Kanunu’ndan kaynaklanan mesleki bir haktır. Bu nedenle hakkınızdaki her türlü işlem evrakını (beyanlar, tutanaklar, görüntü veya kamera kaydı, raporlar vs.) inceleme hakkına sahiptir. Uygulamada her ne kadar avukatların dosya inceleme hakkına sınırlar konulmaya çalışılsa da bu hak savunma hakkının vazgeçilmez bir parçasıdır.

Ceza avukatının dosya incelemesi ve savunma yapabilmesi için vekaletname gerekir mi?
Ceza avukatının dosya incelemek ve şüphelinin savunmasını yapmak için vekaletnameye ihtiyacı yoktur. Vekaletname, yalnızca dosyada bulunan evraklardan suret almak için gereklidir. Avukat, soruşturma aşamasında savunma hakkınızı kullanmanız için gerekli her türlü işlemi vekaletname olmadan yapabilir. Ceza avukatı, hakkınızda yakalama, gözaltı, tutuklama gibi işlemler yapıldığında tüm haklarınızı (susma hakkı, lehinize olan delilleri toplama hakkı, yakalama, gözaltı gibi işlemlere itiraz hakkı ) öncelikle size anlatacak, daha sonra bu hakları etkin bir şekilde kullanabilmeniz için savunma yapacaktır.

Gözaltındayken ceza avukatıyla görüşebilir miyim? Ceza avukatı hangi aşamalarda savunmama katılabilir?
Suç şüphesi altında olan kişi yakalanmış veya gözaltına alınmışsa ceza avukatı ile kimsenin konuşmaları duyamayacağı ayrı bir avukat görüşme odasında görüşme hakkına sahiptir. Savunma faaliyeti de kişiye suç isnadının yapılmasından itibaren başlar, teknik olarak bu aşamadan itibaren ceza avukatı müvekkilinin savunmasını yapmaya başlar.

Ceza avukatı, şüphelinin kendisine verdiği her türlü bilgiyi meslek sırrı olarak saklamak zorundadır. Avukatlar, avukatlık mesleğini bıraksalar dahi mesleki sırrın saklanması süresiz olup yaşam boyu devam eder. Şüpheli ile avukatı arasında yapılan görüşmede savunmanın çerçevesi tartışılır, şüphelinin en iyi ne şekilde savunulabileceği kararlaştırılır.

Ceza avukatı, polisin (veya başka bir kolluk görevlisinin) ifade alma işlemi sırasında şüpheli ile birlikte hazır bulunur. Avukat, ifade alma işleminde, şüphelinin yerine geçerek sorulara cevap veremez, sadece hukuki yardımda bulunur. Polisin ifade alma işlemi akabinde şüpheli serbest bırakılmazsa, adliyede savcılığa çıkarılacaktır. Savcılık aşamasında da ceza avukatı, şüphelinin savunmasını yapacaktır. Ceza avukatı, tüm aşamalarda şüpheliyle kimsenin duyamayacağı bir şekilde görüşme hakkına sahiptir. Savcılık şüpheliyi serbest bırakmazsa şüpheli, tutuklama veya adli kontrol istemiyle Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edilir. Hakim, şüphelinin sorgusunu yaparken avukat da sorgu da hazır bulunur. Şüphelinin sorgusu ve savunması yapıldıktan sonra hakim şüphelinin tutuklanmasına karar verirse, şüpheli cezaevine konulur. Tutuklama kararına 7 gün içinde itiraz edilebilir. Avukat, soruşturma aşamasında yapılan tüm işlemlere karşı şüpheliyi temsilen itiraz edebilir.

Ceza avukatı, müvekkili tutuklandığı takdirde kendisiyle cezaevinde konuşulanların duyulamayacağı özel bir mekanda yüz yüze görüşebilir. Cezaevinde görüşme sayısına ilişkin herhangi bir sınırlama olmadığı gibi vekalet ibrazı da gerekli değildir.