TARiHiMiZDEKi BÜYÜK HATALAR Bir Yahudi’nin Lozan Heyetine dahil edilişi... Yaklaşık 33 senedir yakın tarih üzerine araştırma yapmaktayım. Bu sahada yazdığım eserlerin sayısı 20’yi geçti. Ayrıca 12 ciltlik ve 6 ciltlik yakın tarih angiblopedilerinin hem metin yazarı, hem A’dan Z’ye yayına hazırlayıcısı olarak çalıştım. Demem o ki, bu kadar mesâime rağmen hâlâ bir meseleyi çözebilmiş değilim. O da şu: Hayim Naum isimli Yahudi, Lozan’da Türkiye’yi temsil eden heyete nasıl dahil oldu? Kim dahil etti?

Adam Türkiye’nin temsilcisi, ama vazifesini yapar yapmaz Mısır’a gidiyor ve orada “Hahambaşı” olarak hizmetine kaldığı yerden devam ediyor. işte bu nokta yakın tarihimizin “kara deliklerinden” birisidir. Hayim Naum, Türkiye’yi temsil eden heyete nasıl girdi, bilinmez. Ama bilinen bir husus var, onun işin içine girişinden sonra Türkiye’de çok şey değil, âdetâ iğneden ipliğe “her şey” değişti. Öyleyse biz bilinmeyenler üzerinde değil de bilinenler üzerinde kafa yoralım. Belki böylece bilinmeyenleri de bir nebze olsun bilme imkanına kavuşmuş oluruz. Lozan’daki görüşmelerin birinci safhası 22 Kasım 1922- 7 Şubat 1923 tarihleri arasında cereyan etmiştir. O tarihe kadar Türkiye’deki “manzara-i umumiye” şu şekildedir: A) idare şekli: idarenin her noktasında islâm mührü gözükmektedir. TBMM, 23 Nisan 1920’de dinî bir merasimle ve duâlarla açılışından 9 gün sonra, 2 Mayıs 1920’de Anayasa maddesi mahiyetinde bir kanun çıkarmıştır. “3 Numaralı Kanun”un 1. maddesinde kurulacak bakanlıklar belirtilmektedir. Buna göre protokolde 1. sırayı işgal eden bakanlık, “Şer’iye ve Evkaf Vekaleti”dir. Yani “Şeriat ve Vakıflarla ilgili konuları deruhte edecek bakanlık” Ayrıca yine bu kanunla kurulan bakanlıklar arasında “Adliye ve Mezahip” bakanlığı vardır. (Bknz:Prof. Dr. Suna Kili- Prof. Dr. A. Şeref Gözübüyük. Türk Anayasa Metinleri, s. 88,Türkiye iş Bankası Kültür yayınları. Ankara: 1985) Bakanlıkların adlarından da anlaşılacağı üzere o tarihte, Şer’î kanunlar yürürlüktedir.