Kuran, yirmi üç yıl boyunca çeşitli sebeplerle ilgili olarak hicretten önce ve hicretten sonra, aşamalı bir şekilde Allah tarafından, Hz. muhafazid'e (s.a.a) inen ayet ve surelerin topldıbına denir. Peygamber'e nazil olan ve peşi sıra yazılan ayet ve sureler, daha sonra iki cilt arasına toplanıp "Mushaf" adını almıştır.

Kuran-ı Kerim, tedrici ve aşamalı olarak Allah Resulüne inmiş ve bu şekilde nazil olması Resulullah'ın mübarek ömrünün sonuna kadar devam etmiştir. Asrısaadet döneminde bazen Müslümanlar bir soru ve sorunla karşılaştıklarında, o konuyla alakalı ayet yahut sure nazil oluyordu. Bu duruma yani bir olay sonucu ayetin nazil olmasına "iniş nedeni/ esbab-ı nüzul/ şen-i nüzul" denilmektedir, ayeti daha iyi anlayabilmek için iniş sebebini bilmek çok önemlidir.

Kuran-ı Kerim'i diğer semavi kitaplardan ayıran bir özellik, toplu olarak değil de aşamalı olarak inmesidir, örneğin Hz. ibrahim'in sayfaları veya Hz. Musa'nın levhaları topluca nazil olmuştur, fakat Kuran 23 yıl boyunca parça parça inmiştir. Bu yüzden de müşrikler kendilerine göre bahane getirip, eleştiri de bulunmuşlar:

"inkâr edenler: Kuran ona bir defada topluca indirilmeli değil miydi? Dediler."

Bu eleştiriye cevap olarak da yüce Allah şöyle buyuruyor: "Biz onu senin kalbine iyice yerleştirmek için böyle yaptık (parça parça indirdik) ve onu tane tane (ayırarak) okuduk." [1]

Başka bir yerde de şöyle buyrulmaktadır: "Biz Kuran'ı, insanlara dura dura okuyasın diye ayet ayet ayırdık ve onu peyderpey indirdik."[2]

Kuran'ın aşamalı olarak inmesinin hikmeti ve nedeni hakkında, Kuran'dan anlaşılan şudur: Resulullah (s.a.a) ve Müslümanlar her an Allah'ın özel lütuf, yardım ve inayetine mazhar olduklarını bilmeleri, ayrıca Allah'ın onları hiçbir zaman yalnız bırakmadığını hissedip, sürekli kullarıyla irtibat halinde olduğunu bilmeleri için Kuran aşamalı inmiştir. Bunu bir ayeti kerimede şöyle buyurmaktadır:"Rabbinin hükmüne sabret. Çünkü sen gözlerimizin önündesin." [3] Resulullah'a moral kaynağı olan ve gönlüne sevinç yayan bu tür ayetler çokçadır.

KURAN'ın inişinin Başlangıcı

Kuran ilk olarak Ramazan ayının mübarek Kadir gecesinde, Resulullah'a (s.a.a) nazil olmaya başlamıştır.

"Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kuran'ın indirildiği aydır." [4]

"Biz onu (Kuran'ı) mübarek bir gecede indirdik. Kuşkusuz biz uyarıcıyızdır, her hikmetli işe o gecede hükmedilir." [5]

"Şüphesiz, biz onu (Kuran'ı) Kadir gecesinde indirdik." [6]

Ehlibeyt mektebine göre Ramazan ayındaki Kadir gecesi 21. veya 23. gecedir. Şeyh Kuleyni, Hissan b. Mihran'dan, şöyle rivayet etmektedir: imam Sadık'tan (a.s) Kadir gecesinin hangi gece olduğunu sordum. imam buyurdu: "Onu Ramazan'ın 21. ve 23. gecelerinde ara." Zürare, imam Sadık'ın (a.s) şöyle buyurduğunu naklediyor: "19. gece takdir 21. gece tayin ve 23. gece ise imza gecesidir." [7]Şeyh Saduk Hisal kitabında şunları yazıyor: "Önde gelen âlimlerimiz, Kadir gecesinin Ramazanın 23. gecesi olduğu hakkında ortak görüşe sahiptirler."[8] Ebu Hamza Somali'nin hadisinin açıklamasında kullanıldığı gibi bu geceye ayrıca "Leyletu'l-Cuhni" de denilmektedir.

inişin Üç Yıl Gecikmesi

Bi'set yani risali vahyin başlaması hicretten 13 yıl önce Recep ayının 17'sinde (m: 609) gerçekleşmiştir. [9] Allah Resulü, ilk defa bu kutlu günde resmen peygamberliğe seçildi ve Allah tarafından ilk vahyi aldı. Fakat bu olaydan sonra üç yıl boyunca Resulullah'a vahiy gelmedi, üç yıl sonra düzenli olarak ayetler inmeye başladı ve bu döneme "fetret dönemi" denilmektedir. Fetret döneminde Resulullah (s.a.a) islam'ın tebliğini gizli olarak yapmaktaydı, sonra şu ayet nazil oldu:

"Sana emrolunanı açıkça söyle ve ortak koşanlardan yüz çevir!"[10]

Bu ayetle birlikte açıkça tebliğde bulunmakla görevlendirildi. Araştırmacılardan Ebu Abdullah Zencani şöyle diyor: "Yaratan Rabbinin adıyla oku!" [11] Ayetinin nüzulünden sonra üç yıl gibi bir süre vahiy nazil olmadı, bu döneme 'vahyin fetret dönemi' denilmektedir. Üç yıl sonra ise Kuran aşamalı olarak inmeye başladı, zaten bu yüzden müşriklerin itirazları olmuştur." Müşriklerin bu itirazlarına önceki sayfalarda "Kuran ona bir defada toptan indirilseydi ya!"[12]ayetinde değinmiştik.