öncelikle bu konuyu gerektiği gibi inceleyebilmek uzun sürer, öncelikle bazı temel görüşleri incelemeni tavsiye ederim.
özgür irade kısmına değinirsek , spinozanın bir sözü vardır " şu attığım taşın aklı olsa kendi isteğimle fırladım derdi".
yani iradenin ne olduğunu kendi iraden üzerinden incelemen de gerekir herşeyden önce , elin kesildiğinde kanamasını istemesen de kanayacaktır ,
ferre izlerken çadırı kurmamız ne kadar özgür iradedir ? bilimsel olarak gibin kalkması kadar , çiftleşme isteği (yani seni o ferrenun başına oturtan irade) de doğal bir reflextir . ve bilim çağımızda o kadar gelişmiştir ki herşeyi oluşturan doğal faktörler vardır ve bu doğal faktörleri kontrollü olarak değiştirdiğimizde onun sonucu olan da değişmektedir. yani biraz dikkat edersen göreceksin ki günlük hayatta hep kendi isteğinmiş gibi gözüken şey aslında sadece seni şekillendiren tabiatında sürüklenmendir.
fakat nedensellik bir varsayım da olabilir - böyle bir iddia mantığın geçerliliğini yadsıdığından mantıksız olduğu argümanıyla da çürütemezsin-

https://tr.wikipedia.org/wiki/Determinizm
https://www.youtube.com/watch?v=RX7cZhHqNyk