e zaten insanlar tarihte bir kaç kez soyları tükenme riskiyle karşı karşıya kalmışlardır. bunun izlerini diğer kanıtlarla birlikte dnamızdan da sürebiliyoruz. (bottleneck, ya da darboğaz diyebiliriz türkçe olarak)

daha son yüzyıla kadar, insan nufusu milyara ulaşmamıştı. yaşam beklentimiz, daha yeni yeni ortalamada 60'ı geçti, modern bilim sayesinde bu da.

neolitik dönemde yaşam beklentisi 20'ydi, sadece 20.

aynı dediğin gibi, bebeğini bizim kadar rahat koruyamıyordu atalarımız. ahlak, toplum gelişimini de zaten bu risklerin, toplum kurallarına riayet eden bireyleri seçmesiyle açıklıyoruz. yani "küçük bir aile olarak zütümüzü koruyamıyoruz, gelin hep beraber koruyalım" dedi atalarımız da. uyumlu olanlar yaşadı, asi takılanlar cızlamı çekti.

hayatta kalanların özellikleri bizlere kadar geldi. medeniyetimiz yavaş yavaş geliştikçe, doğaya meydan okumaya başladık, tarım ve hayvancılık devrimi ile bir sıçrama yaptık, endüstri devrimi ile ikinci sıçramayı gerçekleştirdik. sayımız da doğal olarak baya arttı. medeniyetimiz olmasa, doğada yine şansımız çok az, atalarımız kadar bile yok. artık evrimimiz, teknolojimize de daha çok bağımlı hale geliyor.