şimdi gençler, güneş de dahil, çok büyük olmayan yıldızlar karadelik oluşturmazlar.. belli bir noktaya kadar çökerler ve dururlar.. daha fazla çökmeye gücü yetmez.. ama büyük yıldızların kütleçekimi daha fazla olduğu için, merkeze doğru çökme devam eder ve karadelik oluşur..

şimdi bir yıldızın yakıtı bitti diyelim (yakıtları helyum bu arada).. yakıt bittiği için çökmeye başlıyor.. fakat yıldızın merkezinde bir miktar helyum daha var.. yıldız çöküyor çöküyor, çöktükçe o helyum sıkışıyor, sıkışıyor veee, bommmmmmmmm... çooooooook büyük bir patlama oluyor.. güneşin parlaklığından 100 milyon kat daha büyük bir patlama.. buna "süpernova" deniyor..

bu patlamayala yıldızın kütlesinin büyük bir kısmı uzaya saçılıp gidiyor.. geriye %60'ı falan kalıyor.. bu kalan kısım kendi içerisine çöküyor.. ama kütlesi azaldığı için, artık kütleçekimi de az.. o yüzden çökmesi bir yerde duruyor.. öööyle kalıyor.. bunların büyüklüklerine göre birkaç çeşidi var.. "nötron yıldızı" veya "beyaz cüce"

bakın size bir tane beyaz cüce resmi göstereyim:

http://upload.wikimedia.o..._A_and_B_Hubble_photo.jpg

gördüğünüz yıldız Sirius-A yıldızı.. resmin sol alt köşesinde küçük bir nokta görüyor musunuz? işte o bir beyaz cüce.. onun adı da Sirius-B

evet anlatacaklarım bu kadardı.. son olarak, ilginç birşey daha söyleyeyim.. düşünün bu beyaz cüceler eskiden güneş boyutundaydı, şimdi dünya boyutunda.. ne kadar yoğun olduğunu düşünebiliyor musunuz? koskoca bir binayı, elinizde tutacağınız bir taş kadar küçülttüğünüzü düşünün.. işte beyaz cücede durum bu.. orada kütleçekimi o kadar fazla ki, oradaki ufacık bir madde bir "dağ" kadar ağır..