ferregrafi bağımlılığından kurtulma rehberi:

çağımızın vebası olup, genç dimağlarımızı iliklerine kadar sömüren, insanımızı abazanlaştırıp, piksel sevdalısı haline getiren bu illetten kurtulma rehberidir. yazıyı olabildiğince kısa ve öz tutmaya çalıştım. baştan sona soluklana soluklana, özümsenerek okunursa faydalı olacağı kanısındayım. yer yer bilimsel bir dil hakim olsa da, vakanın vahametini kavrama açısından elzemdir.

öncelikle çok meşhur bir deneyle başlamak istiyorum. yine bir deney ve yine fareler. bir eril fare sürekli aynı dişi fare ile çiftleştirilir ve eril farenin çiftleşmelerdeki boşalma süresinin giderek arttığı, hatta bir süre sonra erkek farenin johnny sins’e evrildiği, dakikalarca performans gösterdiği gözleniyor. (1dk-16dk)

bir sonraki aşamada ise, bu eril faremiz, her çiftleşmede farklı bir dişi fareyle izdivaç eder. bir önceki aşamada performansı sürekli artan fare, deneyin bu aşamasında hemen hemen aynı boşalma(ejakülasyon) dakikasında kalır ve dişi farelere rezil-rüsva olur. (1dk-3dk)

eril fare, aynı dişi ile çiftleştikçe giderek azalan miktarda dopamin üretmeye başlar fakat dişi fare değiştirildiği an, eril faredeki dopamin tavan yapar. işte bütün memelilerdeki bu vakaya coolidge effect diyoruz. aynı deney, dişi fareler ve dişi memeliler için de geçerlidir. bu yazı boyunca erkek odaklı yazacağım fakat mevzu kadınlar için de birebir aynıdır.

dopamin demişken hemen dopaminden bahsedeyim. dopamin, bir başka deyişle, bağımlılık molekülü, genlerimize hizmet etmek için bizi motive etmeye yarayan hormondur. dopamin salgısı, novelty dediğimiz “yeniliklerle” dalgalanmalar gösterir. yeni bir kalem aldığımız zaman içimizde oluşan yazma hissinde, vizyona giren filme gitme isteğimizde, iphone’un son modeli çıktığında değiştirme arzusu hissetmemizin nedeni hep bu hormondur.

novelty ise fare deneyindeki yeniliktir. ferre izleyen bir insan 10 saniye sekreter ferresi izledikten sonra başka bir sekme açıp, o sekmede de hemşire ferresi izlemeye devam etmesi, yenilik arzusundandır. dopamin yeni olanda artmaktadır. ferre izlerken firefox’u, chorme’u sekme manyağı yapıp ferredan ferreya atlamamızın temel nedeni, her yenilikte dopamin seviyemizin artmasıdır. fare deneyinde, eril farenin sürekli yeni bir dişi fareyle çiftleştirilmesinde olduğu gibi.

dopamin hormonu, ödül döngüsü dediğimiz, adını pavlov’un köpeği deneyiyle duymuş olduğumuz mekanizmayı tetikler. ivan pavlov, köpeğine her et verişinde zil çalmaktadır. bir süre sonra et getirmeden sadece zil çaldığında da köpeğin ağzının sulandığı gözlemler. ödül döngüsü, bağımlılıklarımıza giden yoldaki duraklardan bir başkasıdır. peki, ödül nedir? köpek için et iken, insan için yiyecek, ciks, aşk, arkadaşlık veya novelty olabilir.

ferregrafi ve dopamin ilişkisini irdeleyecek olursak; hayatımızın her parçasına giren internet ile ferre ve ferregrafik novelty sadece bir tık ötededir. gerçi türkiye’de ferre siteleri yasak olduğu için 2-3 tık diyelim biz ona.* bu kolay erişilebilirlik, ödül döngümüzü dengesizleştiren etmen oluyor çünkü ferre sitelerindeki uçsuz bucaksız ferre envanteri bizlere limitsiz “yenilikler” sunuyor.