-2
HAMDANi DEVLETi
Kürt Hamdani devleti 1039´da Arap Okayli devleti tarafından yıkıldı. Hamdani devleti, Seyh El Dewle tarafından 944 yilinda Halep bölgesinde kuruldu. Bu tarihe kadar Musul merkezi Büyük Hamdani devletinin bir parçası´idi. Söz konusu tarihte bağımsızlığını ilan eden Seyh el Dewle, Halep´i merkez seçti. Yukarı Mezopotamya ´yı hakimiyeti altına almaya çalışan Bizans Kral Romans´la Urfa´da yapılan savaşta zafer kazanan Seyh El Dewle , Suriye ve Yukarı Mezopotamya´nın büyük bir egemen oldu. Bağımsızlığını 95 yıl koruyabilen bu devlet. Harput Kürt aşiretlerinin saldırıları sonucu bir hayli zayıfladı ve sonuçta Araplar, bu devletin egemenliğine son verdi. Bu devletin, sınırları ve süresi içinde El Mutanabbi, Ebu Firaz ve El Farabi gibi önemli sair ve bilim adamları yetişti.
BÜVEYHOĞULLARI DEVLETi
Kürt Büveyhogullari devleti, 1050´de Selcuklu Sultani Tugrul Bey tarafından yıkıldı. Büveyhogullari devleti 934 yılında Ali Hasan ve Hüseyin Ahmet kardeşler tarafında Güneybatı Iran´da kuruldu. Deylem Dağlarında yasayan Bercenkiaver Kürt aşiretine mensup üç kardeş kısa bir süre içinde devletin egemenlik alanını güneyde Isfahan-Şiraz, kuzeyde ise Hamedan´a kadar genişlettiler. Babaları Ebu Suce Büveyh´ten dolayı devleti "Büveyhogullari devleti" denildi. Abbasi Halifesi Halife Kahir Billah, bu devletin egemenliğini tanımak zorunda kaldı. Sürekli iç ve dış çatışmalarla uğraştığı için kültür ve sanat bu devlet sınırları içinde fazla gelişmedi. Yalnız Abudüd devletinin hükümdarlığı sırasında pek çok cami, hastane, imarethane, yollar ve kuyular yapıldı. Moğol istilaları sırasında bu bölgelerde her şey yakılıp yıkıldığı için bu devlet hakkında daha ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.
HASANVEYH DEVLETi
Son hükümdarı Ebul Mansur´un ölümü ile içerden bir hayli zayıflanmış olan Hasanveyh devleti 1121´de kendiliğinden dağıldı. Bu devletin hükümranlık dönemi toplam olarak 171 yil sürdü. Devlet, Barzikan- Baruni aşireti lideri Hasanveyh bin Hüseyin tarafından 959 yılında kuruldu. Egemenlik sahası Sehrezor, Dinaver, Hamedan ve Nihavend bölgeleriydi. Devletin başkenti, Bisulun Dağı´nın güneyine düsen Sermac şehri idi. Hasanveyh´in 979 yılında ölmesi üzerine, yerine oğlu bedir geçti. Devletin sınırları Bedir döneminde Ahvaz, Huristan, Berucerd ve Esadabad´in katılması ile genişledi. Bedir´e Abbasi halifesi tarafından "Nasruddin" unvanı verildi. Bedir 1015 yılında öldürülünce yerine oğlu Hilal geçti. Hilal da ölünce yerini oğlu Tahir aldı. Hasanveyh hanedanlığı Tahir´in ölümü üzerine gücünü yitirdi. Baruni aşiretinin başına Iyarlar geçti. Iyarlar dönemi 989 yılında başlamak üzerine 130 yıl sürdü.
Tümünü Göster
