-1
MERVANI KÜRT DEVLETi
Bu devletin kurucusu Hamidiyan Kürt aşiretinin reisi Dostik ağanın oğlu Bazdir, Baz, ilkin etrafına topladığı savaşçılarla Erciş şehrini ele geçirir, sonra sırayla Calderan, Malazgirt, Farkin, ve Diyarbakır´i denetimine alır, otoritesini yerleştirdikten sonra hicri 350 yılında Diyarbakır merkezinde Mervani Kürt devletini kurar. Günden güne genişleyen bu devlet, Musul’a hüküm eden Hamidan oğullarına karşı girişilen savaşta devlet başkanı Baz´in bir attan başka bir ata atlarken yere düşüp belinin kırılması ve düşmanın eline geçip şehit düşmesiyle, hicri 380 yılında sona erer. Ibn-ul esir el Kamil 7/443-1/13
GOR DEVLETi
Harzemşahlar 1214´te Kürt Gor devletinin başkenti Firuzkuk´u ele geçirerek bu devletin egemenliğine son verdiler. Gor devleti, Seyfuddin Suri tarafından 1148 yılında Kuzeydoğu Iran´da kuruldu. 1148´e kadar Selçuklu devletine bağlı bir beylik olarak varlığını sürdüren Kürt Gor aşireti, Seyfuddin Suri´nin beyliğin başına geçmesi ile bu tarihte bağımsızlığını ilan etti. Suri, devlet sinirlerini kısa bir süre içinde genişletti. Selçuklular ve Oğuzlarla sürekli çatışma halinde bulunan Gor hükümdarı Giyasuddin, büyük bir saldırı başlatarak (1173) kademeli olarak Gazne, Herat, Multan, Uccah, Siudi, Esaver, Debut ve Lahor şehirlerini aldı ve Gazneli sultan Mahmud hanedanlığından arta kalanları tamamen ortadan kaldırıp kardeşi Muiziddin´i Gaznelilerin varisi ilan etti. Muiziddin 1192´de Kuzey Hindistan ve Bengal´i fethetti. Kutbeddin, Aybek adli kumandanini Delhi´ye genel vali tayin etti. Giyasuddin´in 1202´de Sultan Muiziddin´in bir suikast sonucu 1206´da ölmesi üzerine devlet yönetimi zayıfladı, hanedanlık parçalandı. Hükümdar Giyasuddin Mahmud´un da 1212´de öldürülmesinden sonra yerine gecen oğlu Bahaüddin, yoğun saldırılara fazla direnemedi. Gor devletinin egemenliğinde bulunan birçok şehir, bölgenin ticaret merkezleri sayılıyordu. Hükümdar Giyasuddin´in Herat´ta yaptırdığı Esler Camii, islam mimari eserlerinde yeniliği temsil etti. Kutbeddin´nin Delhi´de yaptırdığı Cuma Camii ilk islami eser özelliğini taşır.
ALAMUT ZIYAR´i DEVLETi
Ziyar devleti 1011 yılında Alamut devletinin kurucusu Hasan El Sabah tarafından yıkıldı. Ziyar devleti, Kürt Dailam aşiretine mensup Ziyar´i oğlu Merdavic tarafından 930´da Kürt yurdunun kuzeyinde kuruldu. Egemenlik alanı Taberistan ve Cürcan´i da içine alarak güneyde Isfahan´a, batıda El Cezire ve Irak´a, kuzeyde Kafkaslar´a kadar uzanıyordu. Dailam aşireti, 9. yüzyılın sonlarına doğru, Abbasi halifeliği döneminde Müslüman oldu. Hazar Gölünün güneybatı kesiminde yasayan bu aşiret, büyük bir askeri güce sahipti. Varlığını 141.yil sürdürebilen bu devlet, 8 hükümdar tarafından yönetildi. Eski edebi eserler arasında yer alan "Kábusname " bu dönemde, Ziyarlarin son emiri Keykawes´in amcası tarafından yazıldı.
Tümünü Göster
