green card

green card cekilisinde kesinlikle duz cekilis disinda bir sey yapilmiyor. genelde hep perde arkasinda belli kisilere oncelik verildigi soylenir ama bu dogru degil. zaten 310 milyon nufusu olan bir ulkeye 55 bin gocmen alindigini hesaba katarsak her yil cekilisle greencard verilenler okyanusta damla gibidir. ornegin kanada'nin verdigi green card (veya benzeri vizenin adi her neyse) egitim, is tecrubesi gibi seylere bakar ama amerika'nin verdigi green card tamamen sapkadan cikan tavsan gibidir.

greencard denen olay ilk ciktiginda amerikan devleti "biz belli ulkelerden cok goc aliyoruz, belli ulkelerden hic goc almiyoruz, az goc aldigimiz ulkelerde cekilisle green card verelim de onlardan da gocmen alalim, cesitlilik olur" demis ve ortaya boyle bir sey cikmis. bu yuzden abd'ye cok gocmen veren mekgiba, cin, ingiltere, kanada gibi ulkelerde greencard cekilisi yapilmaz. hatirladigim kadariyla gectigimiz yillarda nijerya, polonya, rusya, brezilya ve kolombiya da ayni sebeple green card cekilisinden cikartildi (polonya sonradan yeniden eklenmis). onumuzdeki 1-2 yil icinde turkiye'nin listeden cikartilma ihtimali yok ama 5-10 yil sonra boyle bir sey gundeme gelebilir cunku ozellikle son 10-15 yilda turkiye'den abd'ye gelen gocmen sayisi onceki yillara gore kat kart artmis durumda.

genelde green card'in ilk cikis amacina uygun olarak her ulkeye o ulkeden abd'ye giden gocmen kadar kota verilir. yani bir ulke abd'ye fazla gocmen vermiyorsa o ulkeye daha fazla kota verilir ve bir ulkeden abd'ye gocen insan sayisi arttikca o ulkeye verilen kota azaltilir. ornegin bugun green card icin 6 milyona yakin insan basvurmaktadir ve 55 bin kisi yani basvuranlarin %1'inden daha azina bu kart cikacak. yeni zelanda'da fazla basvuran olmadigi ve abd'ye pek goc vermedigi icin burada kazanma sansi %5'ken turkiye'de kazanma sansi %1.5 civaridir. afrika'da bu cekilise katilan birinin kazanma sansi %2'ye yakinken asya ulkelerinde genel olarak %1'in altindadir (cin'in katilmadigini yeniden not olarak ekleyelim).

greencard alan biri 5 yil sonra vatandasliga hak kazanir. vatandas olmadan once amerikan vatandaslariyla benzer haklara sahip olunur, ornegin amerikan universitelerine indirimli gitmek gibi. amerikan vatandasinda olup da greencard sahibinde olmayan haklar 1) oy kullanma, 2) polis, itfaiyeci gibi belli basli mesleklerde calisabilme (edit: bazi eyaletlerde green card'la da olunabiliyormus), 3) amerikan pasaportuyla dunyayi dolasma seklindedir. bir de amerikan vatandasi olan biri omur boyu amerikan vatandasidir ama greencardli biri her an green card'ini kaybedebilir.

ornegin yuz kizartici bir suc islemis olan birinin greencard'i iptal edilir ve "yuz kizartici suc" tanimi oldukca subjektif bir tanimdir. birkac sene once avrupa'dan gelip barda bolca bira goturdukten sonra disari cikip tuvaletini sokagin ortasina yapan birinin greencard'i iptal edilmisti. baska biri okudugu universitede kavga cikarttigi icin green card'i kaybetmisti (buradaki kavga tabi ki sozlu kavga degil, yumruklarin konustugu bir kavgaydi). burada "yuz kizartici suc" tamamen hakimin insiyatifine kalmis bir sey. bir ekleme daha yapayim, green card sahibi olan biri baska bir ulkenin vatandasiyla evlenirse o kisiye greencard cikartmasi 4-5 yil kadar surebiliyorken amerikan vatandasi olan biri baska bir ulke vatandasina birkac ayda green card cikarttirabilir. bu da greencard sahibinde olmayip da abd vatandasinda olan bir avantaj. size green card cikmadan once evlendiyseniz o kisiye de greencard verirler. bu yuzden green card'a basvurup biriyle evlenmeyi dusunuyorsaniz karti almadan once evlenmeyi deneyin.

green card'a yapilan basvurular zaman zaman abd'den alinacak turist vizesini zora sokabilir. kesinlikle zora sokar demiyorum ama boyle bir ihtimal var. abd'ye turist vizesi icin basvuranlar genelde "isim/seyahatim bitince ulkeme donecegim, abd'ye goc etme niyetinde degilim" sozu verirler (yazili veya sozlu olarak). zaten turist vizesine basvuru sirasinda istenen belgelerin olayi da kisinin yasadigi ulkeyle baglari oldugunu ve gocmenlik pesinde kosmadigini gostermesidir. tabi turist vizesine basvurup "abd'ye goc etme gibi bir niyetim yok" diyen birine "gecen sene niye green card'a basvurdun?" diye sorduklari oluyormus. her zaman sorduklarini sanmiyorum ama bu da memurdan memura degisen seylerden biri.

green card cikanlara hayirli olsun diyorum, ve hayatinizda yepyeni bir sayfa actiginizi unutmayin diye de hatirlatmada bulunuyorum. hayatinizin bundan sonraki kismi bundan onceki kismindan cok daha farkli olacak (iyi veya kotu, bilemem).

su ana kadar kisisel olarak gozlemledigim, pek abd'ye gelmek istemeyen, sirf laf olsun diye veya arkadaslarinin israrina dayanamayip basvuran ve green card cikan 4 kisi taniyorum. bununla birlikte yillardir abd'ye gelmek icin canla basla ugrasan, her sene basvurdugu halde cikmayan insanlar da biliyorum. bu is tamamen sans isi. bir tanidigim ogrenci vizesiyle geldikten sonra "giberim amerikasini da atom muhendisligini de" deyip turkiye'ye dondukten 2 ay sonra kendisini sokakta gormustum, elemana ne oldugunu sordum, turkiye'ye ayak bastigi gun green card sonuclari aciklanmis, buna green card cikinca geri gelmis.