otrar faciası

Bu olay Moğollarla Türkler arasında yaşanan ve tarihin dönüm noktaları ndan birisi sayılan önemli bir olaydır. Tarihçilerin verdiği isimden olsa gerek, benimde ilgimi çekmiş ve zamanında üzerine çok düşünmeme neden olmuştur.

Sınırları zamanla; Doğuda bu günkü Kırgızistandan Batıda ki bugünkü Türkiye'nin Doğusuna, Kuzeyde Kazaksitan'dan Güneydeki iran'ın körfez kıyısına kadar ulaştı...

Cengiz Han kurduğu güçlü birlikle bir çok yere seferler düzenliyor ve bu durum bir çok devletin moğol tehdidi ile karşı karşıya kalmasına neden oluyordu. Moğollar Harezmşahlar ın sınırlarına dayandılar ve karşılıklı ilişkiler, anlaşmalar başladı.
Sonunda tarihte zincirleme olarak gelişecek ve Anadolu Selçuklularından Osmanlı'nın kuruluşuna kadar uzanacak olan bu olay yaşandı.

Cengiz Han tarafından gönderilen bir moğol kervanı, Bir Harezmşah valisi tarafından saldırıya uğradı.
Kervanının neredeyse tümü kılıçtan geçirildi ve kalanların da sakalları yakılarak Cengiz Han'a gönderildi. Cengiz Han bunu yapan valinin kendisine verilmesini istedi ama bu isteği kabul edilmedi. Bunun üzerine Moğollar Otrar şehrine saldırdı ve şehrin tamamı yok edildi. Öyle ki bazı kaynaklar şehirdeki kedi ve köpeklere varıncaya kadar hiç bir canlının sağ kalmadığını söylerler (Ne kadar doğru bilinmez) Ama bilinen şu ki büyük bir şehir tarihten tümüyle silinmiştir. O zamanlarda otrar şehri, bulunduğu bölgenin ekonomik, kültürel, ticari ve sosyal anlamda en önemli şehirlerinden birisiydi...
Otrar düştükten sonra moğollar Buhara ve Semerkanda da saldırıp tüm Harezmşah devletini istila ettiler... Böylece yeni kurulmuş olan Cengiz Han devleti, orta asyaya yayılma sürecine girdi.

Büyük ölçüde ortadan kalkan Harezmşah devletinin son Hanı olan Celaleddin Harzemşah ise Cengiz Han'ın moğolistan a dönüşüyle beraber doğuda yeniden topraklarını genişletmeye başladı. Öyle ki, sınırları artık Anadolu Selçuklularına dayanmıştı.
Sonunda Celaleddin Harzemşah Doğu Anadolu bölgesine girdi ve Selçuklulara ait olan bölgelere saldırılar düzenledi. Ama Yassı Çemen Savaşıyla beraber Selçuklular tarafından yenilgiye uğradı ve Harzemşah Devleti tümüyle ortadan kalktı...

Harzemşahlar Anadolu Selçukluları ile Cengiz Han Devleti arasında bir tampon bölge konumunda idi. Harzemşah devleti gibi bir tampon devlet ortadan kalkınca bu kez de Selçuklu Türkleri, moğollar ile sınır komşusu oldular.
Ardından Kösedağ savaşında moğollara yenilen Selçuklu devleti dağıldı ve Beylikler dönemi başladı, bundan sonraki olaylar Osmanlı Devletinin kuruluşuna kadar devam etti.

Tüm bu olaylar sırasında moğol istilasından kaçan onlarca Türk boyu, Anadoluya akın etti ve Anadolu nun Türkleşmesinde önemli yer edindiler. ilginçtir ki bu kaçanlar arasında Harezmşahlar ın hanedanlığı da vardı ve onlarda Selçuklular arasına karışıp gittiler... Bir çok birikim ve şehirde bu savaşlar sonucu yok oldu ya da yeri zor doldurulabilecek kayıplara uğradı.

Kimilerine göre Otrar valisi, kervana pahalı eşyalar için saldırmıştır. Kimi tarihçilerde bu kervanın Cengiz Han tarafından casusluk için gönderildiğini tespit eden inalcığın, kervana bu nedenle saldırdığında hemfikirlerdir. Bir başka kesim tarihçi ise kervandaki moğol tüccarların harezmşahlara saygısızca, tahrik edici ve hakaret içeren davranışlarda bulunması nedeniyle saldırıya uğradığını söyler... Bana göre ilk seçenek yanlıştır. Çünkü yağma yapılma amacı güdülseydi tüccarların sakalı yakılıp gerisin geri Cengiz Hana gönderilmezlerdi... Ayrıca büyük bir devletin valisini yağmacı olarak göstermeye çalışmak, tipik Türk düşmanı tarihçi anlayışı olarak göze çarpıyor.