determinizm ve özgür irade paradoksu

takarca kardeş, kuantum fiziği ileri sürülüp determinizm yok sayılsa bile özgür iradeye ulaşılamıyor ki. çünkü bu sefer de ben derim ki "e kardeş suç işleyen insan ne yapsın? onun yapısındaki atom altı parçacıkların rastgele yaptığı hareketler o kişinin kontrolünde değil ki. o insan elektronların kölesi olmuş."

yani ister teist olsun ister deist olsun ister ateist olsun mantıklı bir insan, kişilerin yaptıkları şeylerin asıl sorumlusunun, kişinin kontrol edemediği etmenlerin olduğunu düşünmelidir. mesela bir tanrının varlığına inanan bir kişi büyük ihtimalle suçun sorumluluğunun işleyen kişide olduğunu savunur. ama baktığın zaman o kişi, iradesinin nasıl olacağına karar verememiştir ki. yani şöyle:

+ suçun sorumlusu onu işleyen kişidir.
- hayır sorumlusu o değildir. çünkü onun iradesi sorunludur ve iradesinin sorunlu olup olmaması onun elinde değildir.
+ isterse iradesini iyi kullanabilirdi.
- iyi de iradesini iyi bir şekilde kullanıp kullanamayacağı gene iradesiyle ayarlanan bir şey değil mi?
+ evet.
- e ama iradesinin nasıl olacağını kişi belirleyemiyor ki.
+ hayır belirler. isterse iradesini iyi bir şekilde kullanabilir.
- iyi de iradesini iyi bir şekilde kullanıp kullanamayacağı gene iradesiyle ayarlanan bir şey değil mi?
+ evet.
- e ama iradesinin nasıl olacağını kişi belirleyemiyor ki.
+ hayır belirler. isterse iradesini iyi bir şekilde kullanabilir.
- iyi de iradesini iyi bir şekilde kullanıp kullanamayacağı gene iradesiyle ayarlanan bir şey değil mi?
.
.
.
kısır döngü oluyor işte. bu konuları bir çok dindarla tartıştım. hiçbiri iradenin asıl sorumlusunun, o iradeyi yaratan allah olduğunu kabul etmedi. onun yerine böyle kısır döngüde boğuldular.

mesela ben bir ateist olarak insanların davranışlarının asıl sorumlusunun sinir sistemimizin yapısındaki atomların yaptığı hareketler olarak görürüm. yani bana göre bir insanın kötü olması onun elinde değildir. ya beyninde doğuştan bir sorun vardır ya da çevresindeki kötü koşullar onun beynini etkilemiştir. yani temelde kişi yaptılarından sorumlu değildir.

peki kötülük yapanlar ceza görmesin mi? tabii ki görsün ama intikam amacıyla değil. çünkü dediğim gibi kötülüklerinin asıl sebebi kendileri değil. bu yüzden ceza görmelerinin nedeni olarak topluma karşı tehditlerinin önlenmesi, suçlara karşı caydırıcılık ve rehabilitasyon gibi unsurların kabul edilmesi gerekir.