ezoterik batıni doktrinler tarihi

Üçüncü derece, Marifet Kapısıdır. Derece saliklerine "Derviş" adı verilir. Marifet Kapısı töreninin adı "Vakfı Vücut" törenidir. Dereceyi almak için bazen on yıl dahi bekleyen Derviş'e bu törende tarikatın resmi tacı giydirilir.

Marifet kapısında insanın, Tanrının, evrenin gizemleri, değerleri ve anlamlan üzerinde durulur. Doktrinin önde gelen öğretisi olan "Birlik Yasası"nın gizemine varılır.

Dervişin bu kapıda aşması gereken on basamak şöyle sıralanır:

1- Ahlaki davranış disiplini,
2- Hoşgörülü ve alçakgönüllü olmak,
3- Kendini kontrol etmek ve sürekli özeleştiride bulunmak,
4- Sabırlı olmayı bilmek,
5- Cinsel yaşamda temiz ve disiplinli olmak,
6- Herkese karşı cömert davranmak,
7- Kibirli olmamak,
8- Batıni bilimin ayrıntılarını incelemek,
9- Batıni bilimi uygulama aşamasına sokmak,
10- Kendini tanımak ve bilmek.

Kendisini tanıyan ve kendisini, dolayısıyla da Tanrıyı bilen kişi Bektaşi öğretisinin de son aşamasına geçmeye hak kazanmış kişidir. Bektaşiliğin son derecesi, Yesevilikte olduğu gibi, Kamil insan derecesi de denilebilecek, "Baba" unvanının elde edildiği "Hakikat Kapısı"dır. Hakikat Kapısı'na özel bir törenle eriştirilen Baba, Mürşid olma hakkını da elde eder. Bektaşi tekkelerinin yöneticileri Baba'lar arasından tayin edilir. Bektaşi Babaları'nın da on görevi vardır:

1- Toprak ile bir olduğunu kavramak,
2- Diğer inanç biçimlerine hoşgörülü olmak,
3- Doğayı ve doğal dengeyi bozacak eylemlerden kaçınmak,
4- Dünyayı tanımak ve dünya ile varlık birliğini kavramak,
5- Tanrının yüceliği önünde eğilmek,
6- Dereceye ait sırları yalnızca diğer Baba'lar ile tartışmak ve dışarı sır vermemek,
7- Tanrıyı ruhsal varlığı içinde hissetmek,
8- Tanrısal Nuru görmek,
9- Tanrıya, Tanrısal Nur içinde erimek amacıyla yakınlaşmak ve;
10-Tanrıyla bir olmak. işte bu aşamada Bektaşi Babası Tanrısal bir varlıktır, Kamil insandır. (27)