1. 1.
    0
    Ve 1960
    - 1960 yılının 23 ekim günü yapılacak olan nüfus sayımı ile cumhuriyet dönemimizde okur-yazar oranının yalnızca demokrat parti iktidarının 1955-60 döneminde gerilediği, 1955’te % 41 iken 1960’da % 39,5 e düştüğü görülecektir.
    - lüks otomobiliyle bir süredir yurt gezilerini sürdürmekte olan said-i nursi istanbul'a geldi.
    - said-i nursî’nin doğu illeri valilerine yazdığı bir mektup chp’liler tarafından ele geçirilince basında yer aldı. said-i kürdî mektupta şunları söylemekteydi : “ şark bölgesinde komünistliği 60 bin nursî sayesinde önlemekteyim. bu 60 bin talebenin içinde bir iki ahlaksız da çıkabilir. bunları kitlemize mal etmek doğru değildir. bu yüzden bölgenizde risale-i nurlar toplattırılmamalıdır. nasıl ki arapça ezan okutturduk ve bu sayede müslümanları demokrat parti cephesinde topladığımız malumunuzdur. şimdi de dağıttığımız bu risale-i nurlarla komünizmle ve masonlukla savaşacağız. müslüman demokratların göstereceği yardıma güveniyorum. bundan ötürü birkaç defa ankara’ya gittim, müslüman vekillerle görüştüm.. bilhassa başvekil sayın adnan bey ve (milli eğitim vekili)tevfik ileri ve sayın (içişleri vekili) namık gedik’ten bu neticeyi tayin ettim…. saidi nursî “
    - (mehmet barlas’ın babası) chp'li cemil sait barlas, 10 ay hapse mahkum oldu.
    - chp meclis grubu, yayınladığı bildiriyle, son olaylar üzerinde durarak, yurdun selameti bakımından seçimlerin bir an önce yapılmasını istedi. başbakan menderes parti grubunda konuştu: "memleket bugün kabili idare olmaktan çıkmıştır. işler çoktan laçka olmuştur. adliye işlemez hale gelmiş, idare aciz düşmüştür... "
    - chp genel başkanı ismet inönü'nün kayseri gezisinde karşılaştığı engellemeler ve bunlara alet edilmeleri nedeniyle bazı subaylar ordudan istifa etti. istifa eden subaylar tutuklanarak cezaevine konuldular.

    - dp bursa milletvekili mazlum kayalar ve denizli milletvekili baha akşit'in, 'chp'nin yıkıcı, gayri meşru ve kanun dışı faaliyetlerinin memleket sathında cereyan tarzı ve bunların mahiyetlerinin nelerden ibaret olduğunu tahkik, tespit ve memleketin her tarafında yagın bir halde görülen kanun dışı siyasi faaliyetlerin muhtelif sebeplerine intikal etmek, matbuat meseleleriyle adli ve idari mevzuatın ne suretle tatbik edilmekte olduğunu tetkik eylemek üzere meclis tahkikatı açılmasını isteyen önergeleri' kabul edildi. önergenin görüşülmesi esnasında mecliste sert tartışmalar yaşandı. inönü: " biz demokratik rejimi kurduk. bu demokratik rejimi, istikametinden ayırıp baskı rejimi haline getirmek tehlikeli bir şeydir. bu yolda devam ederseniz, ben de sizi kurtaramam... " dedi. kanun, uzun ve çetin tartışmalardan sonra kabul edildi. 12 chp milletvekili 3-6 , inönü ise 12 oturum meclis’ten çıkarılma cezası aldı. inönü’nün konuşmasının tutanaklardan silinmesi kararı alındı.

    oturumdan çıkarılma cezası alan chp milletvekilleri direnince genel kurul salonundan polis zoruyla çıkarıldılar. komisyonun ilk icraatı, ülkedeki tüm siyasal etkinliklerin ve meclis görüşmelerinin yayınlanmasını yasaklamak oldu. kurulan komisyon; sivil ve askerî savcılarla yargıçların tüm yetkilerine sahip olacak, istediği ev ve kuruluşu basabilecek, öngördüğü evrak, belge ve eşyalara el koyabilecek, gazeteleri toplatabilecek ve matbaalarıyla birlikte kapatabilecekti. komisyon kararlarına karşı gelmenin veya savsaklamanın cezası üç yıla kadar hapis olacaktı. dp’nin yargı yetkisini özel bir heyete veren bu kararı açık bir anayasa ihlaliydi ve iktidardan düşüp yargılandıklarında sorumlu tutuldukları en ağır suçu oluşturdu.
    - istanbul üniversitesi öğrencileri, üniversite merkez binasında hükümet aleyhine gösteri yaptı. güvenlik güçleri, gösterilere müdahale etti. güvenlik güçlerinin üniversiteden ayrılmasını isteyen rektör sıddık sami onar , tartaklanarak emniyet müdürlüğü'ne zütürüldü. polis çaresiz kaldı, ordu birlikleri çağrıldı. gösterilerde, orman fakültesi öğrencisi turan emeksiz polis ateşi sonucu vurularak öldü, 40 kişi yaralandı. üniversiteden çıkıp sirkeci’ye kadar ilerleyen gençlerin karşı tarafa geçmemesi için köprüler açılarak geçiş kesildi. ankara ve istanbul'da sıkıyönetim ilan edildi. ankara’da siyasal bilgiler ile hukuk fakültesi öğrencileri de eyleme geçtiler. istanbulda’ki eylemler de sürdü. ankara ve istanbul üniversiteleri 1 ay süreyle kapatıldı.
    - dpliler hükümete destek için ankara kızılay'da bir gösteri düzenlemeye karar verdiler. iktidara karşı gençler de aynı gün, aynı saat, aynı yerde gösteri yaptılar. ( gençlerin bu eylemi yapabilmek için “fısıltı gazetesi” denilen yöntemle haberleşmede kullandıkları 555 k, yani “beşinci ayın beşinde, saat beşte, kızılay’da” parolası siyasî tarihe geçmiştir). dolayısıyla dp’nin gösteri planı geri tepmiş oldu ve başkan celal bayar ve başbakan adnan menderes alanda protestolarla karşılandı.
    - kara kuvvetleri komutanı orgeneral cemal gürsel görevinden izinli olarak ayrıldı.
    - harp okulu öğrencileri ankara'da, hükümet aleyhinde sessiz bir yürüyüş yaptılar. önlem olarak harp okulu öğrencileri tatile gönderildiler.
    - haberleşmeye sansür koyan ankara sıkıyönetim komutanlığı, beş kişinin bir araya gelerek dolaşmasını yasakladı.
    Tümünü Göster
    ···
   tümünü göster