efsanelerde ve islamda çamurdan yaratılış

sümerlerdeki ilk harç

"peki, dönün bakalım yüce dağınıza," diye emretti sıtkı. bu sefer aklına marduk takılmıştı. sümer tanrısıydı, marduk.
mezopotamya'da yaşardı. kitabına baktı. ilk sümer dönemine dayanan ve milattan önce 7. yüzyıla ait olan tabletler,
1914-1929 yılları arasındaki arkeolojik kazılarda bulunmuştu. oluşma tarihi dörtbin yıl öncesine uzanan sümer efsaneleri'nde, "enuma-eliş destanı"nda tanrı marduk'tan söz ediliyordu.

sayfaları karıştırdı sıtkı. karıştırırken, dicle ile fırat'ın birleştiği bereketli topraklarda buldu kendini. "marduuuk" diye bağırdı. marduk hemen gelmişti. "söyle derdini ademoğlu" dedi.

"olimpos'un tanrısı zeus senden söz etti. anlat bakalım insanı nasıl yarattığını" dedi sıtkı.

"bizim eski tanrılar, yaptığım işlerden dolayı teşekkür etmişlerdi bana. hallerinden çok memnun olduklarını, ancak kendilerine hizmet edecek, tanrı niteliği taşımayan bir yaratığa ihtiyaçları olduğunu söylemişlerdi. bunun üzerine, ben de ea'nın yardımını istedim. toprağı, kingu'nun kanıyla yoğurdum. ilk insanı meydana getirdim."

bu kadar da benzerlik olur mudiye düşündü sıtkı. yoksa marduk palavra mı atıyordu? kitabından "enuma-eliş destanı"nı buldu. okudu. hayret!..sadece enuma-eniş'te değil, ullikumi, sankhuniaton gibi diğer sümer efsanelerinde de yaratılışın ilk harcı olarak çamur kullanılmıştı. marduk'a teşekkür etti. "kafamı iyice açtın sevgili marduk" dedi.

marduk da şaşırmıştı. kimdi bu ademoğlu? nasıl olur da yüce tanrıları sorguya çekerdi? zeus kendisine önceden haber vermişti. "amam, dikkat et," demişti. "bu sıtkı dedikleri 2000 yılının adamı." marduk, "ben de aruru'yu arayayım" diye düşündü. "ne de olsa dayanışmak zorundayız bu devirde. ademoğulları işi azıttı."

gılgamış'ta da yaratılış çamurdan

sıtkı okuyordu, sürekli. bir ara eline gılgamış destanı geçti. daha önce okumuştu. fakat yaratılış açısından hiç incelememişti. "okuyalım bakalım" dedi kendi kendine.

birden karşısında aruru belirdi sıtkı'nın. bulunmaz fırsattı. "ey yüce aruru," dedi sıtkı, "bir inceleme yapıyorum, tüm tanrılara soruyorum, insanı nasıl yarattınız diye?" aruru, hazırlıklıydı. marduk'tan bilgi almıştı. karşısındakinin kül yutmayacağını biliyordu.

"en iyisi doğruyu anlatmak," dedi ve başladı konuşmaya: "büyük gök tanrısı anu -ki, kendisini ben yarattım- uruk halkının ah ve figanlarını dinlemişti. beni çağırdı. 'sen,' dedi, 'beni yarattın, şimdi de fikrimi yarat.' bunu duyar duymaz, anu'nun fikrini kalbimde yarattım. ellerimi yıkadım. bir parça çamur koparıp yazıya attım. ve bu yazıda, kahraman engidu'yu yarattım. çamurdan yarattığım engidu, demir gibi serttir. bütün gövdesi kıllardan simsiyahtır. kadın gibi uzun saçları vardır."

"doğru söylüyor," diye düşündü sıtkı. gılgamış destanı'nı hatırlamıştı. fakat şimdiye kadar çamur meselesi ilgisini çekmemişti. şimdi, herşey kafasında yerli yerine oturuyordu. bereketli toprakların efsanelerinde ilk harç, çamurdu.

önce böcekten, olmayınca çamurdan:

acaba uzak diyarların tanrıları da insanı çamurdan mı yaratmıştı? "çinliler ilginçtir," diye düşündü sıtkı. "bir de onlara bakalım." kitapları okumaya devam etti. çin efsaneleri bölümünü buldu. tanrı pen-gu'dan bahsediliyordu. "pen-gu" iye seslendi. zümrüdü anka'nın kanadına binerek geldi pen-gu.

"anlat bana yüce pen-gu," diye sordu sıtkı. "sen nasıl yarattın insanı?"

"ben çok kuvvetliydim," dedi pen-gu. "havayı toprak ve yeryüzü olarak ikiye böldüm. sonra öldüm. nefesimden rüzgarlar, sesimden gökgürültüsü, gözlerimden güneş ve ay, vücudumdan dağlar, kanımdan ırmaklar ve denizler, saçlarımdan yıldızlar, terimden de yağmur meydana gelmiş. daha sonra çürüyen bedenimde kaynaşan böceklerden insanlar oluşmuş."

"hah!" diye bağırdı sıtkı. "işte şimdi değişik bir öykü buldum. demek çinliler böcekten geliyorlar."

"daha bitmedi, sabırlı ol," diye seslendi yüce pen-gu, bilge bir tavırla. ve devam etti.

"zamanla gökyüzünün bir bölümü denizlere düşerek insanlığı yok etti. bunun üzerine tanrıça ngüho, yengeç elleriyle gökyüzünü yukarıya kaldırdı, denizleri yeniden sınırlarına itti ve çamurdan yeni bir insan türü yarattı."

"hayret," dedi sıtkı. "demek çin tanrıları da insanı çamurdan yaratmışlar." pen-gu'ya teşekkür etti.