izm

necip fazıl'ın bir şiiri, her şeyi çok güzel özetlemiştir.

beşer fıtratından bihaber insancıklar:

hümanizm…

hak devranında ahmak taharetsiz:

ateizm…

vahitler arası nispetsiz müsavat:

sosyalizm…

zapturapt silleli perdesiz meşrep:

komünizm…

ruhsuz beyinlerde madde telakkisi:

materyalizm…

hürriyet bandrollü serbest panayır:

liberalizm…

banknot bankerine kar amentüsü:

kapitalizm…

kanlı rejimler hamisi tıynetsiz canavar:

emperyalizm…

hakikat deryasında sahici melankoli:

realizm…

zıtlıklar dünyasında menfaat terazisi:

pragmatizm…

maarif gövdesinde mantıksal kurtçuk:

pozitivizm…

hürriyet, müsavat, uhuvvet yaftalı:

despotizm…

mukaddesata demir pençeli gladyatör:

laisizm…

teokratik havsalaya biricik diyanet:

kemalizm…

genç dimağlara ‘ulvi islam’ yutturmacısı:

islamisizim…

medeniyet diye kadeh kadeh içtikleri:

alkolizm…