sınavda hocaya verdiğim ayar

Bitkiler de bütün canlılar gibi beslenir, gelişir ve ürerler. Çiçekli bitkilerin üreme organları çiçektir.

Çiçekli bitkilerde üreme eşeyli bi şekilde gerçekleşir. Tohum ilerde gelişecek olan bitkinin ufak 1 taslağını yani embriyonu taşır. Çiçekli bitkilere eşdeğer zamanda tohumlu bitkiler de denir.

ÇiÇEKLi BiTKiLERiN ÖZELLiKLERi

1 – Üreme organı olan çiçek bulunur.

2 – Kök, gövde ve yaprakları bulunur.

3 – Gövde ve yapraklarında iletim boruları bulunur.

4 – Eşeyli üreme birlikte çoğalırlar.

Çiçekler Tohumlarına göre 2 gruba ayrılır.

1) Açık Tohumlular

2) Kapalı Tohumlular

1) AÇIK TOHUMLULAR

Açık tohumlulara kozalaklılar da denir. Çünkü meyveleri kozalak şeklindedir. Tohumları meyvenin içinde saklı olmayıp, kozalak pulları üzerinde bulunan odunsu bitkilerdir. Odunsu bitki olduğu sebebiyle düzenli iletim demetleri ve kambiyum bulunur. Çok yıllıktırlar. bütün vakit yeşildirler ve bazıları iğne yapraklıdır. Ormanları oluşturan ağaçların başında iğne yapraklılar gelir. iğne yapraklı olanları çiçek tozu üretir ve tohumların kozalaklarında taşır. Açık tohumlulara şu bitkileri misal verebiliriz;

Köknar, ladin, ardıç en tanıdığımızı ise çamdır. devamlı karşılaştığımız çam ağaçlarından faydalanarak açık tohumluları anlatalım.

Türlerin çoğunda gövde kabuğu kalın, pürüzlü ve çatlaktır. Çam ağaçlarının yapraklarında ikiden çok çenek vardır. Genç çamların tacı çoğunlukla konik, dalları yatay ve çevreli mümkünler. Bu çeşit bitkiler kuraklığa dayanıklı olmakla ile iyi gelişip çoğalabilmeleri sebebiyle temiz hava ve bol ışığa gereksinim duyarlar.

Çoğalmaları ise; eşdeğer ağaçta hem erkek hem de dişi kozalak vardır. Erkek kozalaklar bütün biri 2 çiçek tozu kesesi taşıyan epey sayıda verimli puldan oluşur. Dişi kozalaklarda bütün biri 2 adet tohum taslağı taşıyan 1 pulun altına yerleşmiş, sarmal dizilişli epey sayıda yaprak benzeri bina bulunur. Baharda veya yaz başında çiçek tozu keselerindeki uzunlamasına yarıklardan çıkan çiçek tozları havada uçuşur. Havada uçuşan çiçek tozları dişi kozalakları pullarında birine konduğunda üreme süreci başlar. Çiçek tozu burada çimlenerek tohum taslağına doğru 1 borucuk uzatır. Bu borucuğun içinde aşağıya doğru devinim eden spermalardan biri yumurta hücresini döller. Döllenmiş yumurta hücresinden tohum gelişir. Oluşan kanatlı tohumlar rüzgarda kolayca uçuşarak çevreye dağılırlar., toprağa düşüp elverişli koşulları buldukları vakit çimlenmeye başlar ve dar sürede genç 1 bitki oluşur.

2) KAPALI TOHUMLULAR

Bu bölümü oluşturan bitkiler en yaygın siyah bitkileridir. Açık tohumlu bitkilerden değişik bi şekilde, kapalı tohumluların tohum taslakları etli 1 yumurtalığın içinde gelişir. Kapalı tohumluların üreme organları çiçekleridir. iğne yapraklılar çoğunlukla rüzgarla tozlaşmalarına bedel kapalı tohumlular tozlaşabilmek sebebiyle bal özü taşıyan göz alıcı çiçekleriyle, böcekleri kendilerine çekerler. Çiçekler döllendikten sonraları, tohum taslakları tohuma, yumurta meyveye dönüşür. Tohum meyvenin içinde vardır.

Kapalı tohumlular Tek Çenekli ve Çift Çenekli olmak üzere ikiye ayrılır: Aşağıdaki tabloda özellikleri görülmektedir.

TEK ÇENEKLiLER

1) Otsu bitkilerdir.

2) Yaprakları ince, uzun, şerit şeklindedir.

3) Yaprakları paralel damarlıdır.

4) Tohumda tek çenek vardır.

5) Kambiyum yoktur.

6) iletim demetleri düzensizdir.

7) Kökleri saçak köktür.

8) Gövdeleri incedir.

9) Örneğin;Buğday, mısır, soğanlı bitkiler

ÇiFT ÇENEKLiLER

1) çoğunlukla odunsu bitkilerdir.

2) Yaprakları geniş parçalıdır.

3) Yaprakları ağsı damarlıdır.

4) Tohumda çift çenek vardır.

5) Kambiyum vardır. (çok yıllıklarda)

6) iletim demetleri düzenlidir.

7) Kazık kök ve yan köklerden oluşur.

8) Gövdeleri kalındır.

9) Örneğin; Fasulye, elma, armut

• **

Çiçekli bitkiler -Örnekli Geniş Bilgi-

Bazı bitkiler niçin çiçek açarlar? Kendi açımızdan baktığımızda bu soruya güzel görünmek, güzel kokmak cevabı verilebilir. yalnız bu niçinler hakikat yanıt değildir.

1.Çiçekli Bitkiler

Çiçek bitkinin üreme organıdır. Bitkiler çoğalmak sebebiyle çiçek açarlar. Çiçekli bitkilerde diğer canlılarda olduğu gibi, muhtelif görevleri yapmak sebebiyle farklı organlar bulunur. Bu organlar kök, gövde, yaprak ve çiçektir.

Besin kaynaklarımızdan kritik 1 kısmını oluşturan sebze ve meyveler çiçekli bitkilerdendir. Örneğin; elma, armut, portakal, vişne, kiraz, şeftali, kayısı, erik gibi meyveler; lahana, fasulye, ıspanak, pırasa, patates, soğan gibi sebzeler çiçekli bitkilerdendir.

Bitkinin Toprakla ilişkisini Kuran Kök

Bir bitkinin tohumu ekildiğinde, öncelikle kök gelişir. Daha sonraları diğer organlar oluşur. Kök bitkiyi toprağa bağlayarak dik durmasını sağlar. Topraktaki su ve suda çözünmüş madensel tuzları emerek bitkiye kazandırır.

Kökün Görevleri

1- Bitkiyi toprağa sağlam 1 biçimde bağlamak ve dik tutmak.

2- Topraktan su ve madensel tuzları emmek ve bunları gövdeye iletmek.

Kök Çeşitleri

Kökler biçim ve yapılarına göre ikiye ayrılırlar. Bunlar kazık kök ve saçak kök çeşit.

1- Kazık Kök

Bazı bitkilerde ana kök epey uzun ve kalındır. Yan kökler ise ana köke göre daha ince ve kısadır. Böyle köklere kazık kök denir. Örnek bi şekilde fasulye, biber, papatya, yonca, bamya gibi bitkilerin köklerini verebiliriz.

2-Saçak Kök

Bitkinin gövdesinden çıkan ve tamamı eşdeğer boyda olan köklere saçak kök denir. Örnek bi şekilde soğan, buğday, arpa, yulaf, mısır gibi bitkileri verebiliriz.

Tohumdan Bitkiye

Topraktaki tohum ana kök oluşturur. Ana kök su emdikçe tohum içerisindeki embriyo etrafındaki hazır besinlerle beslenir. Su tohumda sıkıştırılmış ve paketlenmiş besinleri embriyonun emebileceği biçimde parçalar. eskiz geliştikçe daha çok suya ihtiyaç duyar. Ana kök dallanarak yan kökleri oluşturur. En uç kısımda da emici tüyler oluşur. Emici tüylerin, suyu kuvvetlice emme özelliği bulunur. Toprak içerisinde iyice dağılarak, kökün toprakla dokunma ve emme yüzeyini arttırır. Önlerine gelen taş, kaya gibi yapıları salgıladıkları asitli maddelerle parçalarlar. Bu arada bitki gövdesi gelişir, yaprak oluşmaya başlar.

Kazık kök ve saçak kök dışında değişik görevleri yerine getiren kök tipleri bulunur.

Havuç, turp, şeker pancarı gibi bitkilerdeki kazık kökler gıda korunak edebilir. Bu köklere korunak kök denir.

Duvar sarmaşığı gibi birtakım bitkilerde, gövdenin duvar ya da ağaç gibi yüksek mekanlar tırmanması sebebiyle gövdeden çıkan tutunma kökleri bulunur.

Özellikle uzun boylu bitkilerde bitkinin devrilmesini engelleyen destek kökler bulunur. Mısır bitkisinde destek kökleri epey belirgindir.

Oksijence yoksul bataklık gibi topraklarda yetişen deve tabanı gibi bitkilerde hava almaya yarayan hava kökleri bulunur.Bu kökler eşdeğer zamanda bitkinin zemine daha sağlam tutunmasını sağlar.

Başka bitkiler üzerinde parazit bi şekilde yaşayan ökse otu ve çin saçı gibi bitkilerde sömürme kökleri bulunur.

1-Bitkilerde Gövde Çeşitleri

Bitkide, kökten sonraları oluşan ikinci organ gövdedir. Bitkilerin çoğunlukla toprak üstünde bulunan kısmıdır. Gövde, bitkinin toprak üstünde görünen dal, yaprak ve meyve gibi kısımlarını taşıyan yapıdır.

Gövdenin Görevleri

1-Bitkiyi dik tutarak; yaprak, çiçek ve meyveleri taşır.

2-Kökün emdiği su ve madensel tuzları bitkinin bütün kısımlarına iletir.

3-Bitkinin yaprağında fotosentezle üretilen besini bütün kısımlara iletir.

• Patates ve mekan elması nda olduğu gibi birtakım gövdeler gıda korunak ederler.

• Kaktüs gibi kurak bölgelerde yaşayan birtakım bitkiler de su korunak ederler.

• birtakım yeşil gövdeler, sebzelerde olduğu gibi, fotosentez yapabilir ve gıda üretebilir.

• Üzüm asma bitkisinde olduğu gibi birtakım gövdeler bitkinin tırmanmasını sağlarlar.

Her gövdede 1 ana gövde birlikte bu ana gövdeden çıkan dallar vardır. Bitkilerin vazife, tür ve özelliklerine göre gövde çeşitleri bulunur. Bu çeşitlilik özelliğine, iklim ve ortam şartlarına bağlıdır.

Buğdayın ve kırlarda yetişen otların gövdesiyle, 1 çam ağacının gövdesini asla karşılaştırdınız mı? Bitkilerdeki gövde yapılarını karşılaştırdığımızda 2 tür gövde yapısı olduğunu görürüz. Elma, çam, ceviz gibi uzun seneler yaşayan bitkilerde odunsu gövde bulunur. Fasulye, mısır, domates gibi sene içerisinde yalnızca belli 1 dönem yaşayan bitkilerde otsu gövde bulunur.