@119
bak evlat. belli ki yaşın genç. şimdi başlayayım yazmaya. umarım biraz ufkun genişler. genişlerse amenna, genişelemezse de yapacağım bişey yok.
öncelikle imam gazali'ye gelelim. şunu anlaman lazım evlat: imam gazali iranlıdır ve farsi olması çok şey değiştirir. türkçe bilmez ve türkçe yazmamıştır. bütük selçuklu devleti oğuzların kınık boyundan gelen bir hanedan tarafından yönetilmekte olsa bile, edebiyat, bilim, din ve nüfus açısından osmanlı'dan bile çok çok daha az türktür. bu türklerin klagib özelliklerinden birisidir. önemli olan boy/budun/hanedandır. diğer türk kavimleri ile her zaman bir itişme/mücadele/istememe vardır. bunu orhun anıtlarında da görebilirsin, osmanlı'nın devlet yapılanmasında devşirme sistemi ve ankara savaşındaki diğer türk boylarının tavırlarında da. bu yüzden tekrar ediyorum evlat, imam gazali farsidir ve bu çok şeyi değiştiri. türkler asıl olarak osmanlı'ya kadar islam dünyasının "asker"leri olmuşur. (sana bu noktada bir de ödev veriyorum evlat: memluk devletine bak). bilim, sanat ve felsefe çoğunluklar farsilerden, din ise araplardan çıkmıştır. bu duruma aykırı çıkan iki tane önemli tarihi figür vardır. 1.si imam gazali: dini bilgin olup farsidir, 2.si ise ibn rüşd: tarihin en önemli insanlarından birisi olup araptır.
mevlana efendimiz de farsidir. bir kaç satır türkçe eseri varken, rumca yazdığı satır sayısı türkçeden fazladır. ama sen inanmazsın di mi şimdi. kaynak istersen de burası: Franklin D. Lewis, Rumi: Past and Present, East and West: The Life, Teaching, and Poetry of Jalâl al-Din Rumi, rev. ed. (2008)
islam dünyasının geri kalmışlığına gelince, sana bu noktada şu kitabı öneririm evlat:
http://www.amazon.com/Al-...ivilization/dp/0415557208
islam'ın geri kalmışlığında 2 ana neden vardır evlat. bunlardan en önemlisi islam bilginlerinin ibn rüşd yerine maalesef imam gazali'yi örnek alması, diğeri de moğol istilası. yoksa islam altın çağı şu dünyanın gördüğü en güzel şeylerden birisidir. çok önemli insanlar yetiştirmiştir. bu konuda da "golden age of islam" ya da "islamic golden age" diyerek çok güzel makalelere ulaşabilirsin evlat.
şimdi olayın tekrar yunan noktasına gelelim. modern dünya evlat, yani moderinte, empirizim, rasyonalizm eski yunan felsefesi üzerine kurulmuştur. bu bir gerçektir. bunu böyle yapan önemli etkenlerden birisi konstantinapolis'in fethedilişidir (şimdi niye konstantinapolis dedin diye liseli ağlaması yapma, 4.yy dan 1930lara kadar şehrin resmi adı o. ve fethedildiğindeki adı da, buna bi gönderme yaptım anlarsın umarım). feodalitenin çöküşü, rönesans ve dinde reformlar avrupanın antik yunan metinlerini tekrar keşfetmesine olanak sağlar. bu noktada avrupayı tekrar bu metinlerle tanıştıran ibn rüşd'e saygılarımızı iletiyoruz evlat. şimdi diyenler var ki ulan o yunanlar şimdiki yunanlar mı, böyle bi saçma soru olamaz. bir milleti millet yapan dil ve kültürdür. bu bağlamda türkiye türklerinin genetik olarak en çok yunan ve ermenilere benzemesi hakkında görüş alalım onlardan di mi evlat. hatta bi de soralım, hiç orta asyalıya benziyor muyuz?
özet: anlatcak çok şey var evlat. ama maç izlicem. bi ara yazarım. istedğiniz zaman bana sorunu sorabilirsin evlat, hiç çekinme. aydınlatırım seni. gözlerinden öperim.
abin zappi.